Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

1.Grondslagen voor consolidatie, balanswaardering en resultaatbepaling

Algemene informatie

Telegraaf Media Groep N.V. (de Vennootschap) is gevestigd in Amsterdam, Nederland, en houdt zich voornamelijk bezig met het uitgeven van gedrukte media en de exploitatie van en deelname in digitale media en radio. De aandelen van de Vennootschap zijn genoteerd aan NYSE Euronext te Amsterdam.

De geconsolideerde jaarrekening van de Vennootschap over het boekjaar 2016 omvat de Vennootschap, haar dochterondernemingen (samen TMG), entiteiten waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend en het belang van TMG in geassocieerde deelnemingen.

Deze jaarrekening is opgesteld door de Raad van Bestuur en gezamenlijk met de Raad van Commissarissen ondertekend op 7 maart 2017.

Overeenstemmingsverklaring

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de door de International Accounting Standards Board (IASB) vastgestelde en door de Europese Commissie goedgekeurde International Financial Reporting Standards (IFRS) en de interpretaties daarvan door de IFRS Interpretations Committee (IFRIC).

Gehanteerde grondslagen bij de opstelling van de jaarrekening

De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, afgerond op het dichtstbijzijnde duizendtal. Ingevolge een wetswijziging is het voor organisaties van openbaar belang niet langer toegestaan een verkorte winst- en verliesrekening te presenteren in de enkelvoudige jaarrekening (zoals voorheen toegestaan op grond van artikel 2:402 lid 2 BW). Gezien de beperkte activiteiten binnen Telegraaf Media Groep N.V. is de impact van deze aanpassing gering.

Aanpassingen in grondslagen

De hierna uiteengezette grondslagen voor financiële verslaggeving zijn consistent toegepast voor de gepresenteerde perioden 2016 en 2015, behoudens het hiernavolgende. Vanaf januari 2016 zijn verschillende wijzigingen in de IFRS-regelgeving van kracht. De aard en impact van de nieuwe standaarden zijn hieronder beschreven.

• IAS 19 Personeelsbeloningen – toegezegde pensioenregelingen: werknemersbijdragen, van kracht per 1 januari 2016.

• IAS 16 en IAS 38 Materiële vaste activa en immateriële vaste activa – verduidelijking van aanvaardbare afschrijvingsmethodes, van kracht per 1 januari 2016.

• Jaarlijkse verbeteringen van de IFRSs, cyclus 2010-2012, van kracht per 1 januari 2016.

• Jaarlijkse verbeteringen van de IFRSs, cyclus 2012-2014, van kracht per 1 januari 2016.
• IAS 1, Presentatie van de jaarrekening – initiatief rond informatieverschaffing, van kracht per 1 januari 2016.

De wijzigingen hebben vooralsnog geen invloed op de financiële positie en de waarderingsgrondslagen van TMG. Daar waar noodzakelijk zijn in de toelichting en presentatie aanpassingen doorgevoerd overeenkomstig de wijzigingen van IFRS.

Veranderingen in de presentatie

Bepaalde vergelijkende cijfers zijn aangepast om te voldoen aan de huidige presentatie. De opbrengstcategorieën zijn in 2016 gewijzigd ten opzichte van 2015 om beter inzicht te geven in de opbrengsten per businessmodel; de vergelijkende cijfers 2015 zijn aangepast.

Schattingen en oordeelsvorming door de leiding

De opstelling van de jaarrekening vereist dat de leiding oordelen vormt, schattingen maakt en veronderstellingen doet die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de baten en lasten. De schattingen en hiermee verbonden veronderstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en verschillende andere factoren die gegeven de omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De uitkomsten hiervan vormen de basis voor het oordeel over de boekwaarde van activa en verplichtingen die niet op een eenvoudige andere wijze uit andere bronnen blijkt.

De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden periodiek beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien, indien de herziening alleen voor die periode gevolgen heeft. Indien de herziening gevolgen heeft voor zowel de verslagperiode als de toekomstige perioden, wordt die schattingswijziging verwerkt in de periode van herziening en toekomstige perioden. De belangrijkste posten waarop schattingen een invloed van materiële betekenis kunnen hebben, zijn:

• immateriële activa (gebruiksduur, disconteringsvoet en toetsing bijzondere waardeverminderingen - zie verder toelichting 14)
• materiële vaste activa (gebruiksduur en toetsing bijzondere waardevermindering - zie verder toelichting 15)
• investeringen in geassocieerde deelnemingen (waardering hiervan tegen reële waarde als initiële waardering tegen verkrijgingsprijs - zie verder toelichting16)
• handelsvorderingen (toetsing bijzondere waardeverminderingen - zie verder toelichting 19)
• personeelsbeloningen (disconteringsvoet en aangroei van verplichtingen - zie verder toelichting 27)
• reorganisatievoorziening (hoogte afvloeiingsbedragen en wijze van afvloeien - zie verder toelichting 28)
• voorziening voor juridische geschillen (kans en omvang bedragen - zie verder toelichting 28)
• latente belastingvorderingen en -verplichtingen (tarief en looptijd belastinglatentie en realisatie voorwaartse verliescompensatie -zie verder toelichting 29)

Voor de gehanteerde veronderstellingen en uitgangspunten bij het opstellen van de jaarrekening wordt bij de betreffende post verwezen naar de toelichting.

Grondslagen voor consolidatie

In de consolidatie worden de financiële gegevens van de moedermaatschappij TMG en haar dochterondernemingen verwerkt. De consolidatie geschiedt met toepassing van de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van de moedermaatschappij.

Dochterondernemingen

Dochterondernemingen zijn die entiteiten waarover de Vennootschap zeggenschap heeft. De Vennootschap heeft zeggenschap over een entiteit indien zij op basis van haar betrokkenheid bij de entiteit is blootgesteld aan, dan wel recht heeft op, variabele rendementen en het vermogen heeft die rendementen te beïnvloeden aan de hand van haar zeggenschap (macht) over de entiteit. De jaarrekeningen van dochterondernemingen zijn in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datum waarop voor het eerst sprake is van zeggenschap tot aan het moment waarop de zeggenschap eindigt. Bij de beoordeling of er sprake is van zeggenschap wordt rekening gehouden met potentiële stemrechten die materieel ("substantive") zijn.

De winst- en verliesrekening en elk onderdeel van het totaalresultaat worden toegekend aan de eigenaren van de dochteronderneming en het minderheidsbelang.

Gezamenlijke overeenkomsten

Een joint operation is een overeenkomst waarover de Vennootschap gezamenlijk de zeggenschap uitoefent, en waarbij de Vennootschap rechten ten aanzien van de activa en verplichtingen ten aanzien van de passiva heeft. Voor joint operations waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend, wordt het volgende verantwoord:

• rechten op de activa en verplichtingen ter zake van de passiva; en
• bijbehorende rechten op de opbrengsten en verplichtingen ter zake van de bijbehorende lasten.

Joint ventures waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend, worden verantwoord op basis van de vermogensmutatiemethode en worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen kostprijs. In die kostprijs van de deelneming zijn de transactie­kosten inbegrepen. Na de eerste verwerking bevat de geconsolideerde jaarrekening het aandeel van de Vennootschap in de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten van de deelnemingen verwerkt volgens de vermogensmutatiemethode, tot aan de datum waarop voor het laatst sprake is van invloed van betekenis of gezamenlijke zeggenschap. Mutaties in de waarde van de joint venture als gevolg van verwatering worden in de resultatenrekening verantwoord onder resultaat deelnemingen.

Geassocieerde deelnemingen

Geassocieerde deelnemingen zijn die entiteiten waarin TMG invloed van betekenis heeft op het financiële en operationele beleid, maar waarover zij geen zeggenschap of geen gezamenlijke zeggenschap heeft. Dochterondernemingen en gezamenlijke afspraken zijn geen geassocieerde deelnemingen. De geconsolideerde jaarrekening omvat het aandeel van TMG in het totaalresultaat van geassocieerde deelnemingen volgens de vermogensmutatiemethode, vanaf de datum waarop TMG voor het eerst invloed van betekenis heeft, tot aan de datum waarop deze eindigt. Mutaties in de waarde van de geassocieerde deelneming als gevolg van verwatering worden in de resultatenrekening verantwoord onder resultaat deelnemingen.

De goodwill, geïdentificeerd bij acquisitie, is opgenomen in de boekwaarde van de investering minus eventuele cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. In de geconsolideerde jaarrekening is het TMG-aandeel opgenomen in opbrengsten, kosten en eigen vermogensmutaties van investeringen, na aanpassingen om de waarderingsgrondslagen in lijn te brengen met die van TMG. Een bijzondere waardevermindering wordt onmiddellijk in het resultaat verantwoord. Wanneer het aandeel van TMG in de verliezen groter is dan de waarde van het belang in een geassocieerde deelneming, wordt de boekwaarde van de entiteit in het overzicht van de financiële positie van TMG afgeboekt tot nihil en worden verdere verliezen niet meer in aanmerking genomen, behalve voor zover TMG een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting is aangegaan of betalingen heeft verricht namens een geassocieerde deelneming.

Eliminatie van transacties bij consolidatie

Intragroepssaldi en eventuele niet-gerealiseerde winsten en verliezen op transacties binnen TMG of baten en lasten uit dergelijke transacties worden bij de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening geëlimineerd. Niet-gerealiseerde winsten uit hoofde van transacties met geassocieerde deelnemingen en entiteiten waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend, worden geëlimineerd naar rato van het belang dat TMG in de entiteit heeft. Niet-gerealiseerde verliezen worden op dezelfde wijze geëlimineerd als niet-gerealiseerde winsten, maar slechts voor zover er geen aanwijzing is voor een bijzondere waardevermindering. Het resultaat van de verworven of afgestoten dochterondernemingen gedurende het boekjaar is opgenomen in de geconsolideerde winst- en verliesrekening vanaf c.q. tot de datum van aandelenoverdracht. Indien noodzakelijk zijn er aanpassingen doorgevoerd in de cijfers van de dochterondernemingen, om de waarderingsgrondslagen in overeenstemming te brengen met die van TMG.

Vreemde valuta

Transacties in vreemde valuta

Transacties (gebeurtenissen die in het resultaat worden verantwoord) luidend in vreemde valuta worden in euro’s omgerekend tegen de geldende wisselkoers per transactiedatum.

De balans bestaat uit monetaire en niet-monetaire activa en verplichtingen. In vreemde valuta luidende monetaire activa en verplichtingen worden per balansdatum in euro’s omgerekend tegen de op die datum geldende wisselkoers. De bij de omrekening optredende valutakoersverschillen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening. Niet-monetaire activa en verplichtingen die in een vreemde valuta luiden en op basis van historische kosten worden gewaardeerd, worden omgerekend tegen de wisselkoers per transactiedatum. Niet-monetaire activa en verplichtingen in vreemde valuta’s die tegen reële waarde worden opgenomen, worden in euro’s omgerekend tegen de wisselkoersen die golden op de data waarop de reële waarden werden bepaald.

Activa en verplichtingen van buitenlandse activiteiten

De activa en verplichtingen van buitenlandse activiteiten, met inbegrip van goodwill en bij consolidatie ontstane reële waarde correcties, worden in euro’s omgerekend tegen de geldende koers per balansdatum. De opbrengsten en kosten van deze buitenlandse activiteiten worden in euro’s omgerekend tegen de koers op transactiedatum. Koersverschillen worden direct in een afzonderlijke component van het eigen vermogen opgenomen. Valutakoerswinsten en -verliezen die voortvloeien uit een monetaire post die is te ontvangen van of te betalen aan een buitenlandse activiteit waarvan de afhandeling in de voorzienbare toekomst niet gepland noch waarschijnlijk is, worden beschouwd als onderdeel van een netto-investering in een buitenlandse activiteit en worden rechtstreeks verwerkt in de reserve koersverschillen binnen het eigen vermogen. De in de reserve koersverschillen opgenomen bedragen worden bij afstoting overgeboekt naar de winst- en verliesrekening.

Immateriële activa

Goodwill

Goodwill betreft een bedrag dat voortvloeit uit de overname van dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en gemeenschappelijke overeenkomsten.

De overnameprijs van een dochteronderneming, gemeenschappelijke overeenkomst of geassocieerde deelneming is gelijk aan het bedrag dat voor de verwerving van het kapitaalbelang is betaald. Wanneer deze overnameprijs hoger is dan het aandeel in de reële waarde op verwervingsdatum van de identificeerbare activa, passiva en voorwaardelijke verplichtingen, wordt het meerdere verantwoord als goodwill. Goodwill wordt gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. Goodwill wordt toegerekend aan kasstroom genererende eenheden en wordt niet geamortiseerd. In plaats daarvan wordt jaarlijks getoetst of er sprake is van een bijzondere waardevermindering (zie grondslag bijzondere waardeverminderingen). Voor geassocieerde deelnemingen en gemeenschappelijke overeenkomsten wordt de boekwaarde van de goodwill opgenomen in de boekwaarde van de investering in de geassocieerde deelneming. Bij afstoting van een belang in een dochteronderneming, gemeenschappelijke overeenkomst of geassocieerde deelneming wordt de hiermee samenhangende goodwill meegenomen in de bepaling van de boekwinst of het -verlies. Negatieve goodwill die bij een overname ontstaat, wordt direct als bate in de winst- en verliesrekening opgenomen. Acquisities van minderheidsbelangen worden verwerkt als een transactie tussen aandeelhouders binnen het eigen vermogen, waardoor op een dergelijke transactie geen goodwill wordt verantwoord.

Overige immateriële activa

Overige immateriële activa betreffen licentierechten, (in eigen beheer ontwikkelde) informatiesystemen voor eigen gebruik en tijdelijke merk- en uitgavenrechten. De overige door TMG verworven immateriële activa worden gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met cumulatieve amortisatie en bijzondere waardeverminderingen (zie grondslag bijzondere waardeverminderingen). Uitgaven voor ontwikkelingsactiviteiten, waarbij de onderzoeksresultaten worden aangewend voor een plan of ontwerp voor de productie van nieuwe of wezenlijk verbeterde producten en processen, worden geactiveerd indien het product of proces technisch en commercieel haalbaar is, afzonderlijk identificeerbaar is, de kosten betrouwbaar kunnen worden vastgesteld en TMG over voldoende middelen beschikt om de ontwikkeling te voltooien.

De geactiveerde uitgaven omvatten de materiaalkosten, directe arbeidskosten en het direct toerekenbare deel van de indirecte kosten. Voor het geactiveerde deel wordt een wettelijke reserve gevormd. De overige ontwikkelingskosten worden als last in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt. De geactiveerde ontwikkelingskosten worden gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met cumulatieve amortisatie en bijzondere waardeverminderingen.

Uitgaven na eerste opname

Uitgaven na eerste opname voor geactiveerde immateriële activa worden als last in de winst- en verliesrekening verwerkt, tenzij door de uitgave de toekomstige economische voordelen toenemen die zijn besloten in het specifieke actief waarop zij betrekking hebben. In dat geval worden de kosten geactiveerd voor zover de economische voordelen hierdoor toenemen.

Financieringskosten

De financieringskosten, welke direct toe te rekenen zijn aan een acquisitie of een specifiek zelfontwikkeld actief, worden geactiveerd.

Amortisatie

De amortisatie geschiedt lineair ten laste van de winst- en verliesrekening op basis van de geschatte gebruiksduur van de immateriële activa, tenzij deze gebruiksduur onbepaalbaar is. De amortisatie van de overige immateriële activa start zodra de activa gebruiksklaar zijn.

De geschatte gebruiksduur luidt als volgt:

• merknamen en uitgavenrechten 5 - 20 jaar
• licenties 6 jaar
• software 2 - 5 jaar

De afschrijvingsmethode en geschatte gebruiksduur worden jaarlijks beoordeeld.

Lease

Leaseovereenkomsten waarbij TMG overwegend alle aan het eigendom verbonden risico’s en voordelen op zich neemt, worden geclassificeerd als financiële leases. Bij de eerste opname wordt het geleaste actief gewaardeerd op de laagste van de reële waarde en de contante waarde van de minimale leasebetalingen. Na eerste opname geschiedt de verwerking in overeenstemming met de van toepassing zijnde grondslag. Overige leases betreffen operationele leaseovereenkomsten waarvan de geleaste activa niet in het overzicht van de financiële positie van TMG worden opgenomen.

Materiële vaste activa

Activa in eigendom

Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen (zie grondslag bijzondere waardeverminderingen). Vaste activa in uitvoering worden gewaardeerd tegen kostprijs van nieuwbouw, machines en installaties.

Uitgaven na eerste opname

TMG neemt in de boekwaarde van een materieel vast actief de kostprijs op van de vervanging van een deel van dat actief wanneer die kosten worden gemaakt, indien het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen met betrekking tot het actief aan TMG zullen toekomen en de kostprijs van het actief betrouwbaar kan worden bepaald. Alle andere kosten worden als last in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt.

Financieringskosten

De financieringskosten, welke direct toe te rekenen zijn aan een acquisitie of een specifiek zelfontwikkeld actief, worden geactiveerd.

Afschrijving

Afschrijvingen worden ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht volgens de lineaire methode op basis van de geschatte gebruiksduur van ieder onderdeel van een materieel vast actief. Op terreinen wordt niet afgeschreven.

De geschatte gebruiksduur luidt als volgt:

• bedrijfsgebouwen 8 - 25 jaar
• machines en installaties 5 - 10 jaar
• andere vaste bedrijfsmiddelen 3 - 5 jaar

De afschrijvingsmethode, geschatte gebruiksduur en restwaarde worden jaarlijks beoordeeld.

Investeringen in geassocieerde deelnemingen

Bij verkrijging van een geassocieerde deelneming is de initiële waardering tegen verkrijgingsprijs (zijnde reële waarde bij verkrijgen van aandelenbelang, vermeerderd met direct toerekenbare transactiekosten). Hierna vindt verantwoording plaats volgens de vermogensmutatiemethode, waarbij de boekwaarde van de deelneming wordt verhoogd of verlaagd met het aandeel in het resultaat en de mutaties in het eigen vermogen van de deelneming, onder aftrek van het dividend uit de deelneming. Indien sprake is van niet uit de balans blijkende verplichtingen ter zake geassocieerde deelnemingen, waarvoor TMG aansprakelijk kan worden gesteld, zijn deze opgenomen in de niet uit de balans blijkende verplichtingen (zie toelichting 32).

Overige vorderingen

Vooruitbetaalde operationele lease omvat de afgekochte erfpachtcanon van de terreinen op de campus in Amsterdam. Deze wordt overeenkomstig de looptijd van de desbetreffende erfpachtcontracten lineair afgeschreven. Langlopende vorderingen worden bij de eerste opname verwerkt tegen kostprijs, verminderd met toerekenbare transactiekosten. Vervolgens worden deze gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, waarbij een verschil tussen de kostprijs en het aflossingsbedrag op basis van de effectieve-rentemethode in de winst- en verliesrekening wordt opgenomen over de looptijd van de vorderingen.

Voorraden

De voorraden worden opgenomen tegen kostprijs, of netto-opbrengstwaarde indien deze lager is. De netto-opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs in het kader van de normale bedrijfsvoering, verminderd met de geschatte kosten van voltooiing en de verkoopkosten. De waardering van de voorraden is gebaseerd op het ‘eerst in, eerst uit’-beginsel (fifo) en omvat de uitgaven gedaan bij verwerving van de voorraden en het naar de bestaande locatie en in de bestaande toestand brengen daarvan.

Effecten

Beleggingen in schuldbewijzen en aandelen

Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële instrumenten worden geclassificeerd als vlottende activa en gewaardeerd tegen reële waarde, waarbij de daaruit voortvloeiende winsten of verliezen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening.

Wanneer TMG de uitdrukkelijke bedoeling heeft om financiële instrumenten tot het einde van de looptijd aan te houden, worden deze gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, verminderd met bijzondere waardeverminderingen. Andere door TMG aangehouden financiële instrumenten worden geclassificeerd als voor verkoop beschikbaar, en worden gewaardeerd tegen reële waarde, waarbij de daaruit voortvloeiende winsten of verliezen rechtstreeks in het eigen vermogen worden verwerkt, behoudens bijzondere waardeverminderingen en, in geval van monetaire posten zoals schuldbewijzen, valutakoersverschillen. Wanneer deze beleggingen niet langer in het overzicht van de financiële positie worden opgenomen, wordt de cumulatieve winst of het verlies rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt en opgenomen in het overzicht van het totaalresultaat. 

Financiële instrumenten

TMG maakt geen gebruik van afgeleide financiële instrumenten om renterisico’s af te dekken en past geen hedge accounting toe.

Handels- en overige vorderingen

Handels- en overige vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Vervolgwaardering vindt plaats tegen geamortiseerde kostprijs minus bijzondere waardeverminderingen.

Geldmiddelen

Geldmiddelen bestaan uit kas- en banksaldi en direct opeisbare deposito’s.

Bijzondere waardeverminderingen

Van de activa van TMG wordt per iedere balansdatum opnieuw bezien of er aanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen. Indien dergelijke aanwijzingen bestaan, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief (zie aansluitend de grondslagberekening van de realiseerbare waarde).

Voor goodwill, activa met een onbepaalde gebruiksduur en immateriële activa die nog niet gebruiksklaar zijn, wordt per iedere balansdatum de realiseerbare waarde geschat. Er wordt een bijzonder waardeverminderingsverlies opgenomen wanneer de boekwaarde van een actief of de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort, hoger is dan de realiseerbare waarde.

Bijzondere waardeverminderingen worden in de winst- en verliesrekening opgenomen. Bijzondere waardeverminderingen, opgenomen met betrekking tot kasstroom genererende eenheden, worden eerst in mindering gebracht op de boekwaarde van eventueel aan de kasstroom genererende eenheden (of groepen van eenheden) toegerekende goodwill en vervolgens naar rato in mindering gebracht op de boekwaarde van de overige activa van de eenheid (of groep van eenheden).

Indien een daling van de reële waarde van een voor verkoop beschikbaar financieel actief rechtstreeks in het eigen vermogen is opgenomen en er objectieve aanwijzingen zijn dat het actief een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan, wordt het cumulatieve verlies dat rechtstreeks in het eigen vermogen was verwerkt, opgenomen in de winst- en verliesrekening, ondanks het feit dat het financiële actief niet van het overzicht van de financiële positie is verwijderd. Het cumulatieve verlies dat in de winst- en verliesrekening wordt opgenomen, is het verschil tussen verkrijgingsprijs en de huidige reële waarde, verminderd met een eventueel bijzonder waardeverminderingsverlies op dat financiële actief, dat eerder in de winst- en verliesrekening is opgenomen.

Berekening van de realiseerbare waarde

De realiseerbare waarde van de beleggingen van TMG in tot einde looptijd aangehouden effecten en tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerde vorderingen wordt berekend als de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen, verdisconteerd tegen de oorspronkelijke effectieve rente (de effectieve rente berekend bij eerste opname van deze financiële activa). Vorderingen met een korte resterende looptijd worden niet contant gemaakt. Voor de overige activa en geassocieerde deelnemingen is de realiseerbare waarde gelijk aan de opbrengstwaarde, of de bedrijfswaarde indien deze hoger is. Bij het bepalen van de bedrijfswaarde wordt de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen berekend met behulp van een disconteringsvoet vóór belasting die een afspiegeling is van zowel de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld als van de specifieke risico’s met betrekking tot het actief. Voor een actief dat geen kasontvangsten genereert die in hoge mate onafhankelijk zijn van die van andere activa, wordt de realiseerbare waarde bepaald voor de kasstroom genererende eenheid waartoe het actief behoort.

Terugneming van bijzondere waardeverminderingen

Een bijzonder waardeverminderingsverlies met betrekking tot een tot einde looptijd aangehouden effect of tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerde vordering wordt teruggenomen indien de stijging, na opname van dit verlies, van de realiseerbare waarde objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis die zich heeft voorgedaan nadat dit bijzondere waardeverminderingsverlies werd opgenomen.

Met betrekking tot goodwill worden geen bijzondere waardeverminderingen teruggenomen. Voor andere activa wordt een bijzonder waardeverminderingsverlies teruggenomen als de schattingen zijn veranderd aan de hand waarvan de realiseerbare waarde was bepaald. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt uitsluitend teruggenomen voor zover de boekwaarde van het actief niet hoger is dan de boekwaarde, na aftrek van afschrijvingen of amortisatie, die zou zijn bepaald als er geen bijzonder waardeverminderingsverlies was opgenomen.

Eigen vermogen

Geplaatst kapitaal

Het geplaatst kapitaal omvat de op uitgegeven aandelen gestorte, nominale bedragen.

Overige reserves

Betreft de cumulatie van het jaarlijks totaalresultaat dat toekomt aan de aandeelhouders, aanpassingen in minderheidsbelang, verminderd met uitgekeerd dividend.

Minderheidsbelang

Het minderheidsbelang is dát deel in het resultaat of de activa van dochterondernemingen dat toerekenbaar is aan het aandelenbelang van derden. Indien er sprake is van zowel een geschreven put- als calloptie op aandelen, dan worden deze aandelen meegeteld in het economische belang van TMG en niet geclassificeerd als minderheidsbelang. Het resterende belang wordt dan als verplichting meegenomen, gebaseerd op een zo realistisch mogelijke schatting.

Aanpassingen in minderheidsbelang 

Wijzigingen in het belang van TMG in dochterondernemingen, die niet resulteren in het verlies aan zeggenschap, worden verwerkt als eigen vermogen transactie. Het verschil tussen de boekwaarde van het minderheidsbelang en de transactieprijs worden als eigen vermogen transactie tussen aandeelhouders verwerkt.

Inkoop eigen aandelen

Bij inkoop van eigen aandelen, die als eigen vermogen in het overzicht van de financiële positie zijn verwerkt, wordt het bedrag van de betaalde vergoeding, met inbegrip van rechtstreeks toerekenbare kosten en na aftrek van eventuele fiscale effecten, opgenomen ten laste van het eigen vermogen. Ingekochte aandelen worden geclassificeerd als reserve eigen aandelen en gepresenteerd als aftrekpost op het eigen vermogen. Wanneer ingekochte eigen aandelen vervolgens worden verkocht of opnieuw worden uitgegeven, wordt het ontvangen bedrag opgenomen ten gunste van het eigen vermogen en wordt het eventuele overschot of tekort op de transactie overgeheveld naar/van de reserve ingehouden winsten. Ingetrokken aandelen worden tegen nominale waarde in mindering gebracht op het aandelenkapitaal en het overschot of tekort wordt overgeheveld naar/van de reserve ingehouden winst.

Opgenomen rentedragende leningen

Opgenomen rentedragende leningen worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële waarde, onder aftrek van de aan de lening toe te rekenen kosten. Na de eerste opname worden rentedragende leningen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, waarbij een verschil tussen de kostprijs en het aflossingsbedrag op basis van de effectieve-rentemethode in de winst- en verliesrekening wordt opgenomen over de looptijd van de leningen.

Personeelsbeloningen

Pensioenregelingen

TMG heeft verschillende pensioenregelingen die in eigen beheer door Stichting-Telegraafpensioenfonds 1959 worden uitgevoerd en gedeeltelijk zijn ondergebracht bij externe partijen, zoals bedrijfstakpensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen.

De nettoverplichting van TMG uit hoofde van toegezegde pensioenregelingen wordt voor iedere regeling afzonderlijk berekend door een schatting te maken van de pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd in ruil voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden. Deze pensioenaanspraken worden berekend naar contante waarde. Eventuele niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd en de reële waarde van de fondsbeleggingen worden hierop in mindering gebracht. De disconteringsvoet is het rendement per balansdatum van ondernemingsobligaties met een waardering van de kredietwaardigheid van minimaal AA waarvan de looptijd de termijn van de verplichtingen van TMG benadert. De berekening wordt uitgevoerd door een erkende actuaris, volgens de ‘projected unit credit’-methode.

De actuariële winsten en verliezen die ontstaan bij het berekenen van de verplichting van TMG uit hoofde van een pensioenregeling, het effect van veranderingen in de asset ceiling en de rendementen op de beleggingen (plan assets, excl. interest) worden onmiddellijk in de financiële positie opgenomen over de verwachte gemiddelde resterende diensttijd van de werknemers die aan de regeling deelnemen.

Wanneer de berekening resulteert in een positief saldo voor TMG, wordt de opname van het actief beperkt tot een bedrag dat maximaal gelijk is aan het saldo van eventuele niet-opgenomen actuariële verliezen en pensioenkosten van verstreken diensttijd en de contante waarde van eventuele toekomstige terugstortingen door het fonds of lagere toekomstige pensioenpremies. Wanneer de pensioenaanspraken uit hoofde van een regeling worden gewijzigd, wordt het gedeelte van de verbeterde pensioenaanspraken dat betrekking heeft op de verstreken diensttijd van werknemers lineair als last in de financiële positie opgenomen over de gemiddelde periode totdat de pensioenaanspraken onvoorwaardelijk worden. Voor zover de aanspraken onmiddellijk onvoorwaardelijk worden, wordt de last onmiddellijk in de winst- en verliesrekening opgenomen. Het uit de inperking of beëindiging van een toegezegd-pensioenregeling voortvloeiende resultaat wordt verwerkt zodra de inperking of beëindiging plaatsvindt. In de winst- en verliesrekening worden servicekosten en netto-interestkosten en /of –baten opgenomen. De overige mutaties worden in de financiële positie verwerkt.

Verplichtingen in verband met bijdragen aan pensioenregelingen op basis van toegezegde bijdragen worden als last in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer de bijdragen zijn verschuldigd.

Pensioenregelingen die zijn ondergebracht bij bedrijfstakpensioenfondsen en waarvan geen betrouwbare informatie kan worden verkregen, worden verwerkt als een toegezegde-bijdrageregeling.

c. Jubileumregelingen

TMG kent in haar arbeidsvoorwaarden een jubileumregeling. Op basis van deze regeling ontvangen medewerkers bij het bereiken van een bepaalde duur van hun dienstverband een bruto-uitkering. Gebaseerd op IAS 19 'Employee Benefits' wordt er een voorziening gevormd voor de verplichting die voortvloeide uit hoofde van deze jubileumregeling. De voorziening voor de jubileumregeling wordt op dezelfde wijze berekend als de voorziening voor toegezegd-pensioenregelingen. Actuariële winsten en verliezen werden direct verantwoord ten bate dan wel ten laste van de winst-en-verliesrekening. Uitkeringen in het kader van de jubileumregeling gedurende het boekjaar worden ten laste van de voorziening gebracht. De mutatie in de voorziening voor de jubileumregeling wordt ten laste dan wel ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht.

Op aandelen gebaseerde beloning

De op aandelen gebaseerde beloning verrekend in contanten is een voorwaardelijke bezoldigingscomponent, waarbij de opschortende voorwaarde bij de toekenning is, dat de betrokkenen na een periode van vier jaar (de prestatieperiode) de vooraf vastgestelde prestatiecriteria hebben gerealiseerd. Betaling vindt uitsluitend plaats indien de betrokkene na de periode van vier jaar nog in dienst is. Wanneer de arbeidsovereenkomst tussentijds wordt beëindigd, kan in bepaalde gevallen toekenning pro rata plaatsvinden. Aan het einde van elk jaar wordt een schatting gemaakt van de na afloop van de vierjarige periode te betalen variabele beloning. Hiervan wordt gedurende de prestatieperiode jaarlijks een evenredig deel ten laste van het resultaat van het betreffende jaar verantwoord.

Voorzieningen

Een voorziening wordt in het overzicht van de financiële positie opgenomen wanneer TMG een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden en het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen nodig is, die betrouwbaar kan worden geschat. Indien het effect daarvan materieel is, worden de voorzieningen bepaald door de verwachte toekomstige kasstromen contant te maken op basis van een disconteringsvoet vóór belasting die een afspiegeling is van de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld en, waar nodig, van de specifieke risico’s met betrekking tot de verplichting.

Reorganisatievoorziening

Reorganisatievoorzieningen worden opgenomen wanneer TMG en de OR een gedetailleerd en geformaliseerd reorganisatieplan hebben vastgesteld en een aanvang is gemaakt met de reorganisatie of deze publiekelijk bekend is gemaakt. Daarnaast heeft TMG niet meer de mogelijkheid om het reorganisatieplan in te trekken. Ontslagvergoedingen worden opgenomen als lasten indien TMG zich aantoonbaar heeft verplicht tot het beëindigen van het dienstverband van huidige werknemers c.q. functiecategorieën. Voor zover redelijkerwijs is in te schatten, worden de ontslagvergoedingen die meer dan 12 maanden na balansdatum verschuldigd worden, verdisconteerd om de contante waarde te bepalen.

Verlieslatende contracten

Een voorziening voor verlieslatende contracten wordt gevormd, indien het waarschijnlijk is dat de onvermijdelijke kosten van het nakomen van de verplichtingen hoger zijn dan de economische voordelen van het contract.

Handelsschulden en overige verplichtingen

Handelsschulden en overige verplichtingen worden gewaardeerd tegen reële waarde, daarna tegen geamortiseerde kostprijs.

Bepaling reële waarde

Een aantal grondslagen en de informatieverschaffing van TMG vereisen de bepaling van de reële waarde van zowel financiële als niet-financiële activa en verplichtingen. Voor waarderings- en informatieverschaffingsdoeleinden is de reële waarde op basis van de volgende methoden bepaald.

Immateriële activa

De reële waarde van merk- en uitgavenrechten die als onderdeel van een bedrijfscombinatie zijn verworven, wordt bepaald aan de hand van de gedisconteerde geschatte royalty’s die door het eigendom van de merk- en uitgavenrechten zijn vermeden. De reële waarde van andere immateriële activa is gebaseerd op de verwachte contante waarde van de kasstroom uit het gebruik en de uiteindelijke verkoop van activa.

Materiële vaste activa

De reële waarde van materiële vaste activa die ten gevolge van een bedrijfscombinatie zijn opgenomen, is gebaseerd op marktwaarde. De marktwaarde van het vastgoed is de geschatte waarde waarvoor een onroerende zaak op de waarderingsdatum kan worden verhandeld tussen een koper en een verkoper die ter zake goed geïnformeerd zijn in een transactie op zakelijke, objectieve grondslag, waarin beide partijen zorgvuldig en zonder dwang hebben gehandeld. De marktwaarde van overige materiële vaste activa en inventaris is gebaseerd op de marktwaarde van soortgelijke activa

Handels- en overige vorderingen

De reële waarde van handels- en overige vorderingen wordt tegen contante waarde van toekomstige kasstromen geschat, die op hun beurt worden gedisconteerd tegen marktrente per verslagdatum.

Derivaten

Voor de bepaling van de reële waarde van renteswaps worden opgaven van effectenmakelaars gehanteerd. Deze opgaven worden op redelijkheid gecontroleerd met behulp van technieken gebaseerd op contant gemaakte kasstromen op basis van de voorwaarden en de looptijden van het contract en met gebruikmaking van de marktrente voor een vergelijkbaar instrument per waarderingsdatum.

Activa en passiva aangehouden voor verkoop

De reële waarde van activa en passiva aangehouden voor verkoop is bepaald op basis van de verwachte toekomstige kasstromen, contant gemaakt tegen een disconteringsvoet en een marktanalyse en/of taxatie van een bemiddelaar op basis waarvan een verwachte opbrengstwaarde is vastgesteld.

Nadere informatie over de uitgangspunten voor de bepaling van de reële waarde wordt vermeld bij de toelichting op het betreffende actief of de verplichting.

Opbrengsten

De opbrengsten zijn exclusief omzetbelasting en na aftrek van eventuele kortingen. Opbrengsten uit verkopen worden in de winst- en verliesrekening verwerkt wanneer de belangrijke risico’s en voordelen van eigendom aan de koper zijn overgedragen. Opbrengsten uit hoofde van verleende diensten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen naar rato van de in het boekjaar geleverde prestaties. Er worden geen opbrengsten opgenomen indien er belangrijke onzekerheden bestaan ter zake van het innen van de overeengekomen vergoeding, de hiermee verband houdende kosten of eventuele retouren en tevens wanneer er sprake is van aanhoudende management betrokkenheid bij de goederen.

Bartertransacties

Indien advertentieruimte wordt omgewisseld of geruild voor advertentieruimte die gelijksoortig is met betrekking tot aard en reële waarde en voor dezelfde doelgroep, wordt deze ruil niet beschouwd als een transactie die een opbrengst genereert. Indien hieraan niet wordt voldaan, wordt de ruil beschouwd als een transactie die een opbrengst genereert. De omvang van de opbrengst wordt bepaald op de reële waarde van de ontvangen zaken of diensten, vermeerderd of verminderd met eventuele ontvangen of betaalde liquide middelen of activa die op zeer korte termijn liquide te maken zijn.

Indien de reële waarde van ontvangen zaken of diensten niet betrouwbaar kan worden bepaald, wordt de opbrengst bepaald op de reële waarde van de geruilde zaken of diensten, vermeerderd of verminderd met eventuele betaalde of ontvangen liquide middelen of activa die op zeer korte termijn liquide te maken zijn.

Subsidies

Subsidies worden initieel in het overzicht van de financiële positie opgenomen als vooruitontvangen bedragen en worden als opbrengst verantwoord zodra er redelijke zekerheid bestaat dat zij zullen worden ontvangen en dat TMG zal voldoen aan de daaraan verbonden voorwaarden. Subsidies ter compensatie van door TMG gemaakte kosten worden systematisch als opbrengsten in de winst- en verliesrekening opgenomen in dezelfde periode waarin deze kosten worden gemaakt.

Lasten

Leasebetalingen

Leasebetalingen uit hoofde van operationele leasing worden lineair over de leaseperiode in de winst- en verliesrekening opgenomen. Vergoedingen die zijn ontvangen als stimulering voor het sluiten van leaseovereenkomsten worden in de winst- en verliesrekening verwerkt als integraal deel van de totale leasekosten.

De minimale leasebetalingen uit hoofde van financiële lease worden deels als financieringskosten opgenomen en deels als aflossing van de uitstaande verplichting. De financieringskosten worden zodanig aan iedere periode van de totale leasetermijn toegerekend dat dit resulteert in een constante periodieke rentevoet over het resterende saldo van de verplichting. Voorwaardelijke leasebetalingen worden verwerkt door herziening van de minimale leasebetalingen over de resterende leasetermijn, zodra de aanpassing van een leaseovereenkomst wordt bevestigd.

Financiële baten en lasten

Het resultaat geassocieerde deelnemingen omvat het aandeel van TMG in het totaalresultaat van de geassocieerde deelneming over de periode waarin TMG invloed van betekenis heeft. Bij de bepaling van het resultaat uit geassocieerde deelnemingen worden de grondslagen van de financiële verslaggeving van geassocieerde deelnemingen waar nodig aangepast aan de grondslagen van TMG.

De waardeveranderingen van financiële instrumenten met een waardeverandering door de winst- en verliesrekening worden onder de financiële baten en lasten verantwoord.

Financiële baten en lasten omvatten de rentelasten op opgenomen gelden berekend met behulp van de effectieve-rentemethode, rentebaten op belegde middelen, dividendopbrengsten en valutakoerswinsten en -verliezen.

Rentebaten en rentelasten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen volgens de effectieve-rentemethode. Dividendopbrengsten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen op het moment dat dividend gedeclareerd wordt. Valutakoerswinsten en -verliezen worden gerapporteerd op gesaldeerde basis. Financieringskosten die niet direct toerekenbaar zijn aan een acquisitie worden in de winst- en verliesrekening opgenomen volgens de effectieve-rentemethode.

Belasting naar de winst

De belasting naar de winst of het verlies over het boekjaar omvat de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelasting en latente belastingen. De winstbelasting wordt in de winst- en verliesrekening opgenomen, behoudens voor zover deze betrekking heeft op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen, in welk geval de belasting in het eigen vermogen wordt verwerkt.

De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting is de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare winst over het boekjaar, berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgesteld op balansdatum en correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting.

De voorziening voor latente belastingverplichtingen wordt gevormd op basis van de balansmethode, waarbij een voorziening wordt getroffen voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen ten behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaarde van die posten.

Voor de volgende tijdelijke verschillen wordt geen voorziening getroffen: fiscaal niet-aftrekbare goodwill, de eerste opname van activa of verplichtingen die noch de commerciële noch de fiscale winst beïnvloeden, en verschillen die verband houden met investeringen in dochterondernemingen, voor zover zij in de voorzienbare toekomst waarschijnlijk niet zullen worden afgewikkeld.

Het bedrag van de voorziening voor latente belastingverplichtingen is gebaseerd op de wijze waarop de boekwaarde van de activa en verplichtingen naar verwachting zal worden gerealiseerd of afgewikkeld, waarbij gebruik wordt gemaakt van de belastingtarieven die zijn vastgesteld op balansdatum, dan wel waartoe reeds op balansdatum besloten is. De latente belastingverplichting is opgenomen tegen nominale waarde. Er wordt uitsluitend een latente belastingvordering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie van de actiefpost kunnen worden aangewend. Het bedrag van de latente belastingvorderingen wordt verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat het daarmee samenhangende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd. Latente belastingvorderingen voor compensabele verliezen worden uitsluitend geactiveerd voor zover het waarschijnlijk is dat verrekening kan plaatsvinden met in de komende jaren te behalen winsten.

De latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd indien er wettelijk recht is om de verschuldigde c.q. verrekenbare belasting te verrekenen, de winstbelasting wordt geheven door dezelfde belastingdienst en TMG de intentie heeft om de bedragen met elkaar te salderen.

Gesegmenteerde informatie

Een bedrijfssegment is een duidelijk te onderscheiden onderdeel van TMG dat goederen levert of diensten verleent, of dat die goederen levert of diensten verleent met andere onderdelen binnen TMG. Alle resultaten en prestaties van de bedrijfssegmenten worden periodiek door de Raad van Bestuur beoordeeld, om besluiten te kunnen nemen over de inzet van middelen. De segmentatie sluit één op één aan op de interne managementinformatie.

Activa aangehouden voor verkoop en beëindigde bedrijfsactiviteiten

Onder activa aangehouden voor verkoop worden de activa gerubriceerd die betrekking hebben op een te verkopen activiteit, indien deze activiteit beschikbaar is voor onmiddellijke verkoop en verkoop zeer waarschijnlijk is. De met deze activa samenhangende passiva zijn gerubriceerd onder de post passiva aangehouden voor verkoop. Vanaf het moment van opname onder deze rubriek vindt er geen afschrijving meer plaats van activa. Waardering van voor verkoop aangehouden activa en passiva geschiedt tegen boekwaarde of lagere reële waarde, onder aftrek van kosten van verkoop. Voor de waardebepaling is, indien noodzakelijk, gebruik gemaakt van externe taxaties. Eventuele bijzondere waardeverminderingen worden ten laste van het resultaat gebracht.

Een beëindigde bedrijfsactiviteit is een onderdeel van de activiteiten van TMG dat een afzonderlijke belangrijke bedrijfsactiviteit of een afzonderlijk belangrijk geografisch bedrijfsgebied vertegenwoordigt, of is een dochteronderneming die uitsluitend is overgenomen met de bedoeling te worden doorverkocht.

Classificatie als beëindigde bedrijfsactiviteit geschiedt bij afstoting of, indien dit eerder is, wanneer de bedrijfsactiviteit voldoet aan de criteria voor classificatie als aangehouden voor verkoop. Een groep af te stoten activa die wordt opgeheven kan hier ook aan voldoen.

Kasstroomoverzicht

Het geconsolideerde kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. In de kasstroom uit bedrijfsactiviteiten wordt het resultaat voor belastingen gecorrigeerd voor de posten in de winst- en verliesrekening en mutaties in balansposten, die geen effect hebben op de kasstroom in het verslagjaar.

Nog niet-toegepaste IFRS-standaarden en interpretaties

Een aantal nieuwe wijzigingen op standaarden en interpretaties is nog niet van kracht en is derhalve niet toegepast op deze geconsolideerde jaarrekening. TMG heeft ervoor gekozen de nieuwe standaarden IFRS 9 Financiële instrumenten, IFRS 15 Opbrengsten uit contracten met klanten en IFRS 16 Leases niet eerder toe te passen. De invloed van deze standaarden op de jaarrekening van TMG worden hieronder nader uiteengezet:

IFRS 9 Financiële Instrumenten

De impact van IFRS 9 op de jaarrekening van TMG is naar verwachting zeer beperkt. Dit komt hoofdzakelijk doordat TMG nagenoeg alleen kortlopende vorderingen en schulden heeft, geen complexe financiële instrumenten bezit en geen hedge accounting toepast.

IFRS 15 Opbrengsten uit contracten met klanten

TMG is in 2016 een project gestart waarbij met behulp van externe verslaggevingsspecialisten de impact van IFRS 15 voor TMG bepaald is. De huidige status van dit project is dat de opbrengstcategorieën die geraakt worden door de invoering van IFRS 15 geïdentificeerd zijn. De financiële impact en de impact op de systemen worden in 2017 nader uitgewerkt. De grootste impact van IFRS 15 wordt verwacht bij de volgende opbrengstcategorieën:

Abonnee-inkomsten:

• TMG maakt voor het werven van abonnees gebruik van derden en betaalt hun hier een vergoeding voor. Onder IFRS15 zullen de wervingskosten voor het werven van abonnementen langer dan 1 jaar worden geactiveerd en afgeschreven over de duur van het abonnement. Dit zal resulteren in het gespreid verantwoorden van de verwervingskosten over de duur van het abonnement en tot het presenteren van deze kosten als amortisatiekosten in plaats van verkoopkosten. 

Losse verkoop:

• TMG maakt voor de distributie van haar (print-)producten gebruik van diverse distributiekanalen, distributeurs en verkooppunten. De afspraken met de distributeurs en de verkooppunten kunnen op onderdelen zoals recht van retour, prijsstelling, invloed TMG op verkooppunten etc. verschillen. De wijzigingen inzake de beoordeling van de agent/principaal classificatie onder IFRS 15 leiden ertoe dat in sommige gevallen de distributeur of het verkooppunt als agent wordt gezien terwijl deze onder IAS 18 als principaal werd behandeld. Dit zal leiden tot een verhoging van de opbrengsten uit losse verkoop en een verhoging van de verkoopkosten. Het effect op het nettoresultaat is nihil. 

Advertentie-opbrengsten print en digitaal:

• Barterovereenkomsten: TMG sluit op regelmatige basis gelijksoortige barterovereenkomsten (advertentieruimte voor advertentieruimte) met derden. Onder de huidige omzetrichtlijn worden hiervoor geen opbrengsten en kosten geboekt. Onder IFRS15 zal dit enerzijds leiden tot hogere advertentie-opbrengsten, anderzijds tot hogere kosten. Het effect op het nettoresultaat is nihil.
• Overkoepelende contracten: Bij overkoepelende contracten sluit TMG contracten af met (grote) adverteerders waarbij zij adverteren via verschillende merken en over verschillende kanalen (print, online display, online video etc.). TMG zal hierbij de contractuele opbrengst dienen toe te rekenen aan de verschillende prestatie-verplichtingen, waarbij de prestaties op verschillende tijdstippen geleverd kunnen worden. In 2016 is de omvang van dit type contracten nog beperkt, maar naar verwachting zal dit de komende jaren toenemen.  

E-commcerce opbrengsten:

• TMG genereert opbrengsten middels de online verkoop van producten van derden (zogenaamde e-commerce opbrengsten). De wijzigingen inzake de beoordeling van de agent/principaal classificatie onder IFRS 15 leiden ertoe dat bij een aantal transacties TMG als agent handelt waarbij onder IAS 18 TMG als principaal werd aangemerkt. Dit zal leiden tot een verlaging van de e-commerce opbrengsten en een verlaging van inkoopkosten uit e-commerce activiteiten. Het effect op het nettoresultaat is nihil.  

IFRS 16 Leases

De impact van IFRS 16 is onderzocht en zal leiden tot de opname van een aantal leasecontracten op de balans. Dit geldt hoofdzakelijk voor (een beperkt aantal) geleaste gebouwen (TMG heeft de meerderheid van haar gebouwen in eigendom), lease-auto’s en geleaste printers.

TMG heeft tijdens haar Investor Relations-dag op 29 september 2016 bekendgemaakt dat het de sale and lease back van het terrein en de gebouwen aan de Basisweg onderzoekt. De implementatie van IFRS 16 zal ertoe leiden dat de leaseverplichting van de lease back onder IFRS 16 op de balans tot uiting zal komen.

2.Gesegmenteerde informatie

Bedrijfssegmenten

Ingaande 2016 is de structuur van de segmenten aangepast. TMG Digital, tot 2016 nog onderdeel van TMG Landelijke Media, is in de aansturing een apart segment geworden. Daarnaast zijn de ICT-afdelingen en activiteiten van de verschillende segmenten gecentraliseerd in het segment Hoofdkantoor. Sky Radio Group is vanaf januari 2016 aangehouden voor verkoop en niet meer als een segment gepresenteerd. Vergelijkende cijfers 2015 zijn aangepast.

TMG is opgebouwd uit de volgende hoofdbedrijfssegmenten:

TMG Landelijke Media: het uitgeven van landelijke dagbladen, tijdschriften, printgerelateerde internetactiviteiten en videoproducties.

TMG Digital: business unit waarin sinds 1 januari 2016 alle primair online platforms en (e-commerce) activiteiten zijn gebundeld.

Holland Media Combinatie: het uitgeven van regionale dagbladen, huis-aan-huisbladen en printgerelateerde internetactiviteiten.

Keesing Media Group: het uitgeven van puzzelbladen in Europa.

Facilitair Bedrijf: omvat onder meer het drukken en verspreiden van kranten, het leveren van kantoorruimte en bijbehorende faciliteiten, voornamelijk voor de segmenten TMG Landelijke Media en Holland Media Combinatie.

Hoofdkantoor & Overig: hieronder vallen, naast Classic FM en eliminaties, de stafafdelingen: Raad van Bestuur, Corporate Communication, Corporate Development, Internal Audit & Risicomanagement, HRM, ICT en Legal.

Gesegmenteerde informatie wordt verstrekt over de bedrijfssegmenten en de geografische segmenten van TMG. De segmentatie is gebaseerd op de organisatorische aansturing binnen TMG en de aard van de (uitgeef)activiteiten. Maandelijks worden de resultaten gerapporteerd aan de Raad van Bestuur en deze vormen mede de basis voor besluitvorming omtrent de resultaten van de activiteiten en de inzet van resources binnen de segmenten. De ondersteunende activiteiten, waaronder drukken en distribueren, worden op groepsniveau beoordeeld en worden niet toegerekend aan de bedrijfssegmenten. In 2015 heeft een wijziging plaatsgevonden in de allocatie van kosten. De interne doorbelasting van de vaste kosten aan de bedrijfssegmenten is komen te vervallen.

De prijzen voor transacties tussen segmenten, voornamelijk het drukken en distribueren van kranten, worden op een zakelijke en objectieve grondslag bepaald. De resultaten, activa en verplichtingen van een segment omvatten posten die rechtstreeks, dan wel op basis van redelijkheid, aan het segment kunnen worden toegerekend. De investeringsuitgaven van een segment betreffen het totaal van de in de verslagperiode gemaakte kosten voor de verwerving van activa van het segment, die naar verwachting langer dan één verslagperiode in gebruik zullen zijn.

De daling van de opbrengsten en het bedrijfsresultaat van de segmenten TMG Landelijke Media en Holland Media Combinatie wordt voornamelijk veroorzaakt door lagere advertentie-inkomsten print. De stijging van de opbrengsten bij TMG Digital komt door groei in e-commerce (GroupDeal). De stijging van de opbrengsten en het bedrijfsresultaat bij Keesing Media Group is te danken aan een prijsstijging en de groei van het aantal edities per jaar. De daling van de opbrengsten bij het Facilitair Bedrijf wordt mede veroorzaakt door het stoppen met drukwerk voor derden. De daling van het bedrijfsresultaat bij het Hoofdkantoor wordt voornamelijk veroorzaakt door een toename van advieskosten en kosten van tijdelijk personeel, onder andere in het kader van de diverse kostenbesparingsprogramma's en investeringen in nieuwe producten door de afdeling ICT.

Geografische segmenten

Bij de presentatie van informatie op basis van geografische segmenten wordt voor de opbrengsten van het segment uitgegaan van de geografische locatie van de afnemers. Voor de vaste activa van de segmenten wordt uitgegaan van de geografische locatie van de vaste activa.

De verdeling in opbrengsten en vaste activa naar geografisch gebied:

1. Met uitzondering van de latente belastingvorderingen.

1. Met uitzondering van de latente belastingvorderingen.

Van de omzet en van de vaste activa in overige landen heeft respectievelijk 44.385 (2015: 44.211) en 39.106 (2015: 39.924) betrekking op puzzelactiviteiten in Frankrijk.

3.Overname van ondernemingen

TMG Landelijke Media B.V. heeft op 28 april 2016 de activiteiten van International FashionWeek B.V. (IFW) geacquireerd (100% belang). IFW wordt per 1 mei 2016 mee-geconsolideerd in Telegraaf Media Groep N.V. (TMG). Tevens zijn per die datum de activiteiten ingebracht in de fiscale eenheid van TMG. De resultaten tussen 1 januari en 1 mei zijn verwerkt in de openingsbalans. De acquisitie van IFW past in de door TMG gekozen strategie van het leveren van 24/7 content aan haar abonnees, zowel online als offline, onder regie van de sterke merken in het portfolio van TMG.

De initiële koopsom van IFW bedroeg 500 en de goodwill is bepaald op 910. De koopsom wordt voldaan in termijnen. Met twee oud- aandeelhouders zijn managementovereenkomsten afgesloten, waarin onder andere een aanblijfbonus is afgesproken. De bonussen worden verantwoord in de winst- en verliesrekening over de periode dat zij werkzaam zijn voor IFW en zijn derhalve geen onderdeel van de initiële koopsom.

4.Opbrengsten

In de omzet van 420.370 (2015: 451.409) zijn ruiltransacties begrepen ter grootte van 2.657 (2015: 3.260). De daling in de opbrengsten wordt onder andere veroorzaakt door lagere abonnementen inkomsten en lagere advertentie omzet.

De abonnementeninkomsten (B2C - abonnementen) bestaan uit print-only abonnementen, combi-abonnementen (zowel print als digitale toegang) en digital-only abonnementen. Per 1 juli 2016 is een groot deel van de vaste print-only abonnementen van De Telegraaf omgezet in combi-abonnementen. Dit verklaart de sterke daling van de opbrengsten uit print-only abonnementen en de sterke stijging van de opbrengsten uit combi-abonnementen.

B2C - transacties bestaan uit losse verkoop print en overige transacties met consumenten, voornamelijk e-commerce transacties. De e-commerce inkomsten betreffen het kopen en verkopen van producten en diensten via internet, hoofdzakelijk door GroupDeal.

B2B - advertenties betreffen de opbrengsten uit print-advertenties en uit digitale advertenties.

De daling in opbrengsten uit distributie en vervaardiging is hoofdzakelijk toe te schrijven aan het stoppen met commercieel drukwerk voor derden als gevolg van het besluit het aantal drukpersen te reduceren van 10 naar 4.

Overige opbrengsten betreffen onder andere opbrengsten uit videoproducties, opbrengsten uit evenementen (onder andere Amsterdam FashionWeek) en opbrengsten uit de iPad-actie van De Telegraaf.

5.Overige bedrijfsopbrengsten

De boekwinst vaste activa betreft in 2016 het resultaat op de verkoop van enkele panden van TMG Landelijke Media (Haarlem en Utrecht). In 2015 betreft het resultaat de verkoop van enkele panden van het Facilitair Bedrijf.

6.Grond- en hulpstoffen

De daling in kosten voor papier en inkt is hoofdzakelijk het gevolg van lagere volumes als gevolg van daling in oplage en het stoppen van commercieel drukwerk voor derden.

7.Personeelskosten

Het gemiddeld aantal personeelsleden (fte) bedraagt 1.790 (2015: 2.023), waarvan 184 (2015: 193) in het buitenland. De post lonen en salarissen is afgenomen door afvloeiing van personeel in het kader van het kostenbesparingsprogramma. Hierdoor daalden ook de verplichte sociale-verzekeringsbijdragen.

De kosten samenhangend met pensioenregelingen bevatten in 2015 een eenmalige vrijval van 2.400 als gevolg van de afbouw van een vergoeding van ziektekosten aan gepensioneerden. Gecorrigeerd hiervoor dalen ook de kosten samenhangend met pensioenregelingen.

De overige personeelskosten zijn gestegen door hogere kosten van tijdelijk personeel, onder andere in het kader van de diverse kostenbesparingsprogramma's en de ontwikkeling van nieuwe producten.

In de overige personeelskosten is een bedrag opgenomen van 508 inzake het phantom share plan. Meer informatie over dit plan is te vinden de toelichting beloning van bestuurders en commissarissen. In 2016 zijn, naast de Raad van Bestuur, ook een aantal managers toegetreden tot dit plan. Het totaal aantal uitstaande phantom shares bedraagt 546.679 per 31 december 2016 (31 december 2015: 135.691) en de verplichting 584 (31 december 2015: 76).

De reorganisatielasten omvatten zowel collectieve ontslagrondes als individuele afvloeiingsregelingen.

8.Afschrijving, amortisatie en bijzondere waardeverminderingsverliezen

De bijzondere waardevermindering van financiële vaste activa van 827 in 2015 heeft betrekking op vooruitbetaalde erfpacht voor een buiten gebruik gesteld pand in het kader van de reorganisatie van de drukkerijen. In 2015 is een in 2012 buiten gebruik gesteld pand weer in gebruik genomen. Dit resulteert in een terugneming van een eerder gedane bijzondere waardevermindering van 693 op materiële vaste activa en 136 op financiële vaste activa.

Op materiële vaste activa heeft in 2016 een bijzondere waardevermindering plaatsgevonden op panden die zijn aangehouden voor verkoop naar de verwachte lagere opbrengstwaarde, verminderd met verkoopkosten. De lagere opbrengstwaarde is gebaseerd op ontvangen biedingen in 2016. In 2015 had de bijzondere waardevermindering betrekking op de afwaardering van machines, persen en panden van het Facilitair Bedrijf in het kader van de reorganisatie van de drukkerijen.

De bijzondere waardeverminderingen op immateriële activa hebben hoofdzakelijk betrekking op een afboeking van het merk Dichtbij.nl als gevolg van het staken van de activiteiten.

9.Overige bedrijfskosten

De transport- en distributiekosten daalden in 2016 door een lagere gemiddelde oplage van dagblad De Telegraaf en een lagere gemiddelde oplage van regionale dagbladen, onder andere vanwege portfoliowijzigingen (stoppen zondagkrant in 2015 en stoppen uitgave in Rotterdam).

De kosten van uitbesteed werk en technische productiekosten zijn gestegen in 2016 door uitbesteding van het drukwerk aan derden. TMG heeft het aantal drukpersen in 2016 teruggebracht van 10 naar 4 en een deel van het drukwerk uitbesteed.

De daling in overige bedrijfskosten wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door mutaties in de voorziening voor juridische geschillen.

10.Financiële baten en lasten

Het aandeel in het resultaat van deelnemingen heeft hoofdzakelijk betrekking op het aandeel van TMG in het resultaat van Radio Newco B.V. over het vierde kwartaal van 2016.

11.Winstbelasting

De correctie van voorgaande jaren in 2016 betreft verschillen tussen de aangiften tot en met 2015 en de berekening van de belasting in de betreffende jaarrekeningen. De in 2016 verantwoorde correctie betreft voornamelijk liquidatieverliezen van de deelnemingen in Cyprus, nog niet verwerkt in de jaarrekening 2015.

De correctie van voorgaande jaren in 2015 betreft voornamelijk de deelnemingsvrijstelling van een buitenlandse deelneming. De belasting over het resultaat van deze deelneming in 2015 bedroeg 2.198. In 2015 heeft verder een afwaardering plaatsgevonden van te vorderen belasting op voorvoegingsverliezen inzake Dichtbij.nl. Van deze voorvoegingsverliezen is de inschatting gemaakt dat ze niet meer zullen worden gecompenseerd binnen de fiscale verrekentermijnen als gevolg van de reorganisatie bij Dichtbij.nl in 2015.

Aansluiting met het effectieve belastingtarief

Het effectieve belastingpercentage op het resultaat uit de totale activiteiten bedroeg in 2016 31,0% (2015: -9.1%). De relatie tussen het belastingtarief in Nederland en het effectieve belastingpercentage op het resultaat uit totale activiteiten is als volgt:

12.Belastingvorderingen en -verplichtingen

Ultimo 2016 is de te vorderen winstbelasting over de verslagperiode en voorgaande perioden 46 (2015: 623). De belastingschuld van 841 (2015: 1.141) heeft betrekking op nog te betalen belasting over de verslagperiode en voorgaande jaren, na aftrek van voorlopige betalingen. Beide belastingposities ultimo 2016 hebben betrekking op de dochterondernemingen in het buitenland.

13.Beëindigde bedrijfsactiviteiten

Op 15 januari 2016 hebben TMG en Talpa besloten tot verregaande samenwerking, waarbij onder andere de radioactiviteiten zijn samengevoegd. TMG heeft hierbij Sky Radio Group (SRG) verkocht aan Radio Newco B.V. en hiervoor een 22,85%-belang gekregen in Radio Newco B.V. Zie voor meer informatie de toelichting op de investeringen in geassocieerde deelnemingen.

Vanaf het besluit tot verkoop van Sky Radio Group zijn de activa en passiva gerubriceerd onder activa en passiva aangehouden voor verkoop (zie toelichting 21) en zijn de afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa gestaakt. De boekwinst op de verkoop van Sky Radio Group omvat de transactiekosten en de reële waarde van de rechten en verplichtingen (318) die achterblijven bij TMG, zoals overeengekomen bij de verkoop, waaronder de afwikkeling van het dispuut inzake de waardering van de FM-licentie "Radio Veronica". De winstbelasting van 1.699 op de boekwinst betreft de belastinglast inzake de correctie van de waardering van de Radio Veronica-licentie.

De nettokasstroom uit financieringsactiviteiten heeft hoofdzakelijk betrekking op de betaalde licentie voor Sky Radio.

14.Immateriële activa

Met ingang van 2016 is de structuur van de segmenten aangepast. TMG Digital, tot 2016 nog onderdeel van TMG Landelijke Media, is in de aansturing een apart segment geworden. De goodwill die betrekking heeft op deze digitale activiteiten is in 2016 gealloceerd naar het nieuwe segment. Vergelijkende cijfers 2015 zijn aangepast.

De merk- en uitgavenrechten hebben betrekking op de verworven merknamen en uitgavenrechten van onder meer Keesing Media Group. Gezien de sterke verbondenheid van merknamen en uitgavenrechten zijn deze niet afzonderlijk gepresenteerd. De amortisatieperiode van merknamen en uitgavenrechten bedraagt 5 tot 20 jaar.

De goodwill is ontstaan bij acquisitie van deelnemingen, waarvan de belangrijkste onderdelen betrekking hebben op Keesing Media Group (91.160). Daarnaast heeft 12.000 betrekking op synergie-effecten bij De Telegraaf Drukkerij Groep ontstaan bij acquisitie. De levensduur van goodwill wordt oneindig verondersteld en derhalve niet geamortiseerd.

De aanschafwaarde en cumulatieve amortisatie van immateriële activa is in 2016 gedaald door de reclassificatie naar aangehouden voor verkoop van de activiteiten Sky Radio Group in januari 2016. De boekwaarde van de immateriële activa bedroeg op dat moment 55.890. Na reclassificatie heeft geen afschrijving meer plaatsgevonden op het vast actief.

In het boekjaar is voor een bedrag van 182 afgewaardeerd, voornamelijk op het merk Dichtbij.nl, waarvan de activiteiten in 2016 zijn gestaakt.

Investeringen hebben betrekking op informatiesystemen bij TMG Landelijke Media en Hoofdkantoor. Hiervan is voor een bedrag van 1.001 ontwikkeld in eigen beheer. Op balansdatum waren nog deelprojecten in uitvoering. Deze worden in 2017 in gebruik genomen.

Toetsing op bijzondere waardevermindering

Voor de toets op bijzondere waardevermindering worden immateriële activa toegerekend aan de segmenten, het laagste niveau binnen TMG waarop goodwill wordt bewaakt uit hoofde van interne organisatie of op een lager niveau binnen het segment waarop de goodwill wordt gevolgd.

De totale boekwaarde van immateriële activa toegerekend aan de groepen van kasstroom genererende eenheden per 31 december 2016 en 2015 is als volgt:

Immateriële activa

Goodwill

De realiseerbare waarden van de kasstroom genererende eenheden zijn gebaseerd op de berekeningen van de bedrijfswaarde. De kasstroom genererende eenheden zijn bepaald op basis van onderscheid dat TMG maakt in haar operationele segmenten. Bij deze berekeningen is door het management uitgegaan van kasstroomprognoses op basis van bedrijfsresultaten, de begroting 2017 en de langetermijnplannen tot en met 2019. Dit is consistent met voorgaande jaren. De kasstromen zijn gebaseerd op EBITDA, rekening houdend met verwachte investeringen en mutatie van nettowerkkapitaal. Daarnaast wordt rekening gehouden met de kasstromen na 2019, welke worden geëxtrapoleerd naar economische levensduur zonder rekening te houden met een groeipercentage (groeivoet 0%, 2015 idem). Omdat het Facilitair Bedrijf en het Hoofdkantoor geheel ondersteunend zijn aan de overige segmenten, zijn de activa en de toekomstige kasstromen van het Facilitair Bedrijf en het Hoofdkantoor aan de overige segmenten toegerekend.

De geprognosticeerde kasstromen zijn contant gemaakt tegen een disconteringsvoet voor belasting (WACC) van 9,5% (2015: 8,6%). Bij het bepalen van de disconteringsvoet en groeivoet is rekening gehouden met het rentepercentage en het risicoprofiel voor TMG als geheel. De veronderstellingen zijn toegepast op alle kasstroom genererende eenheden binnen TMG. De waarden die bij de belangrijke veronderstellingen worden gehanteerd zijn beoordeeld door TMG op toekomstige ontwikkelingen in de mediasector en zijn gebaseerd op historische gegevens uit zowel externe als interne bronnen (historische data). Een verandering in veronderstellingen en schattingen kan gevolgen hebben voor de realiseerbare waarde van een actief en de verwachte economische levensduur met een effect op de winst- en verliesrekening.

Een 1% hogere WACC heeft geen effect op een bijzondere waardevermindering voor alle segmenten. De realiseerbare waarden van de segmenten is gelijk aan de boekwaarde bij de volgende WACC: TMG Landelijke Media 31% (2015: 63%), Holland Media Combinatie > 100% (2015: 54%), TMG Digital 56% (2015: n.v.t.) en Keesing Media Group 18% (2015: 12%). Daarnaast is de realiseerbare waarde gelijk aan de boekwaarde bij de volgende negatieve groeivoet voor kasstromen ná 2018: TMG Landelijke Media - 32% (2015: > -100%) en Keesing Media Group -11% (2015: -5,2%). Bij de segmenten TMG Digital en Holland Media Combinatie is indien de gehanteerde negatieve groeivoet hoger ligt dan 100% de realiseerbare waarde gelijk aan de boekwaarde.

15.Materiële vaste activa

In de materiële vaste activa zijn verantwoord: gebouwen in eigendom, machines en installaties van de drukkerij en andere vaste bedrijfsmiddelen. De boekwaarde is gelijk aan de reële waarde.

Reclassificatie naar aangehouden voor verkoop en bijzondere waardeverminderingsverliezen

Eind 2016 is besloten de kantoorpanden en bijbehorende parkeerruimten in Amsterdam aan te houden voor verkoop, samen met enkele regiopanden en onroerende zaken van HMC (in totaal 15.510). Op dat moment heeft ook een waardering plaatsgevonden van de verwachte opbrengstwaarde, verminderd met verkoopkosten. Dit heeft ertoe geleid dat voor enkele panden een bijzondere waardevermindering heeft plaatsgevonden (2.073).

De boekwaarde van de materiële vaste activa van Sky Radio Group bedroeg op het moment van het besluit tot de voorgenomen verkoop in januari 2016 1.957. Hierna heeft geen afschrijving meer plaatsgevonden op het vast actief.

De bijzondere waardeverminderingsverliezen in 2015 hebben betrekking op met name de productiecapaciteit van de drukkerijen. Als gevolg van het besluit om het aantal drukpersen in de drukkerij in Amsterdam te verminderen van 7 naar 4 heeft een bijzondere waardevermindering van de drukpersen plaatsgevonden tot de directe opbrengstwaarde verminderd met verkoopkosten. De directe opbrengstwaarde is gebaseerd op een taxatie door een externe deskundige waarbij de taxatie met name is gebaseerd op waarden van gelijksoortige activa.

De terugneming bijzondere waardeverminderingsverliezen in 2015 betreft een buiten gebruik gesteld bedrijfspand dat in 2015 weer in gebruik is genomen.

Materiële activa in uitvoering

De post activa in uitvoering betreft met name aanpassingen van de centrale hal van het kantoorpand in Amsterdam. Dit project zal in 2017 worden afgerond.

16.Investeringen in geassocieerde deelnemingen

De belangrijkste investering in 2016 betreft de verwerving van een 22,85%-belang in Radio Newco B.V. tegen inbreng van de aandelen van Sky Radio Group per 30 september 2016. De eerste waardering, zijnde 45.509, betreft de reële waarde van het belang in Radio Newco B.V. (inclusief 1.066 aankoopkosten). De reële waarde is bepaald op basis van een contante waarde berekening van de toekomstige kasstromen van Radio Newco B.V. waarbij een WACC is gehanteerd van 10,2%. Voor de waardering is gebruik gemaakt van waarderingsspecialisten. Na de verwerving is door het deels met aandelen financieren van een overname door Radio Newco B.V. het belang van TMG verwaterd met 0,85%. Het aandeel in het resultaat van deze deelneming bedroeg over de periode na 30 september tot einde boekjaar 642. Na ontvangst van 1.100 dividend resteert ultimo 2016 een boekwaarde van 45.051.

Bij inbreng van de aandelen Sky Radio Group in Radio Newco B.V. zijn bepaalde afspraken gemaakt over een earn-out voor TMG. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in 1% extra aandelenbelang voor TMG, wat neerkomt op een waarde van 1.946. Begin 2017 zal het belang van TMG in Radio Newco B.V. derhalve verhoogd worden naar 23%.

Keesing Media Group heeft in 2016 een 39,3% belang verworven in Eye to Eye Puzzles Ltd, een onderneming die in Engeland puzzelbladen uitgeeft. De investering bedroeg 756; het aandeel in het resultaat over 2016 bedroeg 16.

Geassocieerde deelnemingen in een verliessituatie zijn afgewaardeerd tot nihil. Alle resultaten van geassocieerde deelnemingen zijn opgenomen in de winst- en verliesrekening.

17.Overige vorderingen

Vooruitbetaalde operationele lease betreft vooruitbetaalde erfpacht op de panden in Amsterdam. In 2016 daalde deze post met name door de reclassificatie naar activa aangehouden voor verkoop.

18.Voorraden

De verdere daling in de voorraad grondstoffen is het gevolg van een strakkere sturing op de hoogte van de voorraden, waarbij vaker en/of kleinere hoeveelheden worden afgenomen.

19.Handels- en overige vorderingen

De daling van de post Handelsdebiteuren houdt direct verband met de gedaalde omzet in het boekjaar.

Handelsvorderingen worden gepresenteerd onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. In het verslagjaar zijn dergelijke verliezen opgenomen tot een bedrag van 588 in verband met dubieuze debiteuren (2015:1.071). Zie tevens de toelichting Financieel risicobeheer.

De Overige vorderingen per 31 december 2015 bevatten een vordering van 4.450 inzake de verkoop van een bedrijfspand.

Reële waarde

Voor vorderingen die binnen één jaar vervallen wordt de nominale waarde geacht een afspiegeling te zijn van de reële waarde.

20.Geldmiddelen

De liquiditeiten staan ter vrije beschikking, met uitzondering van de afgegeven bankgaranties zoals nader toegelicht bij toelichting 34. De reële waarde wordt geacht gelijk te zijn aan de nominale waarde.

21.Activa en passiva aangehouden voor verkoop

De post Activa aangehouden voor verkoop bedraagt in 2016 15.848 (2015: 62) en betreft drukpersen, meerdere (regio-) bedrijfspanden van Holland Media Combinatie (vooral Alkmaar) en de kantoorpanden in Amsterdam. Eind 2016 is voor de panden een verkoopplan opgesteld en een bemiddelaar ingeschakeld. Bedoeling van de kantoorpanden in Amsterdam is dat ze na verkoop teruggehuurd zullen worden van de koper (sale and lease back).

Eind 2015 zijn enkele bedrijfspanden van het Facilitair Bedrijf verkocht.

Sinds 2013 was Relatieplanet aangehouden voor verkoop. In 2015 is Relatieplanet gereclassificeerd naar voortgezette bedrijfsactiviteiten, omdat besloten is dit onderdeel niet te verkopen maar onder te brengen binnen het segment TMG Digital.

22.Eigen vermogen

Aandelenkapitaal

Per 31 december 2016 bestond het maatschappelijk aandelenkapitaal uit 99.999.040 gewone aandelen, 100.000.000 preferente aandelen en 960 prioriteitsaandelen, welke als volgt waren geplaatst en volgestort:

Alle aandelen zijn volgestort en hebben een nominale waarde van € 0,25. Er zijn geen preferente aandelen uitgegeven.

De houders van prioriteitsaandelen ontvangen een dividend van 5% van het nominale bedrag van de aandelen. De resterende winst staat ter beschikking van de aandeelhoudersvergadering.

De houders van gewone aandelen en prioriteitsaandelen zijn gerechtigd tot het uitbrengen van één stem per aandeel tijdens de vergadering. Iedere aandeelhouder van TMG heeft toegang tot de aandeelhoudersvergadering en het recht om zijn/haar stem uit te brengen. Een overzicht van de wettelijke en statutaire bepalingen omtrent de bestemming van de winst en de andere statutaire rechten verbonden aan de gewone aandelen, prioriteitsaandelen en preferente aandelen is opgenomen onder de overige gegevens.

Het recht tot uitgifte van preferente aandelen van TMG is door Stichting Beheer van Prioriteitsaandelen Telegraaf Media Groep N.V. verleend aan Stichting Preferente Aandelen Telegraaf Media Groep N.V. De verleende calloptie op preferente aandelen wordt door Stichting Preferente Aandelen Telegraaf Media Groep N.V. beheerd. Momenteel zijn er geen preferente aandelen uitgegeven. De statutaire bepalingen voor vergoeding op de preferente aandelen zijn marktconform. De optie om preferente aandelen uit te geven is op nihil gewaardeerd.

Reserve eigen aandelen

Ultimo 2016 en 2015 bezat TMG geen ingekochte gewone aandelen.

23.Dividend

In het verslagjaar heeft TMG uit de overige reserves een dividend uitgekeerd van € 0,16 per (certificaat van) aandeel (2015: nihil). In totaal werd 7.416 uitgekeerd.

De winst ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders over het boekjaar 2016 bedraagt 1.558. Vanwege de daling van de kaspositie in 2016 en om liquide middelen beschikbaar te hebben, om enerzijds te investeren in nieuwe initiatieven (zoals online video) en anderzijds reorganisaties te kunnen financieren, wordt voorgesteld om geen dividend uit te keren.

24.Winst per aandeel

Gewone winst per aandeel

Bij de berekening van de gewone winst per aandeel per 31 december 2016 is uitgegaan van het aan houders van gewone aandelen toe te rekenen nettoresultaat van 1.558 (2015: -22.760) en een gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen dat gedurende 2016 heeft uitgestaan van 46.350.000 (2015: 46.350.000), als volgt berekend:

Verwaterde winst per aandeel

Er heeft in 2016 en 2015 geen verwatering van aandelen plaatsgevonden.

25.Minderheidsbelang

Het verloop in het minderheidsbelang is als volgt:

Begin 2016 is het belang van 10% dat V-Ventures B.V. hield in Sienna Holding B.V. door TMG aangekocht. De transactie betreft de aankoop van de gewone en cumulatief preferente aandelen van Sienna Holding B.V. De cumulatief preferente aandelen kwalificeerden onder IFRS als een langlopende schuld. Met de aankoop was een bedrag gemoeid van 5.700.

26.Rentedragende leningen en overige financieringsverplichtingen

Deze toelichting bevat informatie over de contractuele bepalingen van de rentedragende leningen en overige financieringsverplichtingen van TMG. Voor meer informatie over het door TMG gelopen renterisico en valutarisico wordt verwezen naar toelichting 31.

Voorwaarden en aflossingsschema

Voor alle leningen geldt dat de effectieve rente gelijk is aan de nominale rente.

Rentedragende leningen

De aandeelhouderslening V-Ventures B.V. aan Sienna Holding B.V. is, tezamen met het minderheidsbelang in Sienna Holding B.V. van 10%, op 21 januari 2016 verworven van V-Ventures B.V. door TMG (zie ook toelichting 25). Hierdoor werd TMG voor 100% eigenaar van Sky Radio Group. Op 30 september 2016 werden de aandelen van Sienna Holding B.V. verkocht aan Radio Newco B.V. in ruil voor een belang van 22,85% in dit nieuwe radiobedrijf.

Op 10 juli 2015 is een bancaire financieringsfaciliteit afgesloten bij een consortium van twee banken. Deze faciliteit heeft een looptijd van drie jaar. De faciliteit bestaat uit een variabele kredietlijn (revolving credit facility) en een rekening-courant kredietlijn (ancillary credit facility). De financieringsfaciliteit kent marktconforme condities en is gelimiteerd op 2,5 keer NEBITDA (bedrijfsresultaat exclusief afschrijving, amortisatie en bijzondere waardeverminderingsverliezen en exclusief buitengewone posten zoals reorganisatielasten en boekwinsten op verkoop activa). Daarnaast mogen de interestlasten over de relevante periode niet meer bedragen dan 1/5e van de NEBITDA. Aan beide voorwaarden werd in 2016 voldaan. Zekerheden voor deze lening zijn niet gesteld.

Ultimo 2016 werd voor een bedrag van 5.000 gebruik gemaakt van deze faciliteit.

Overige financiering

De verplichtingen inzake de licenties van Sky Radio Group hadden betrekking op jaarlijkse voorafgaande betalingen tot 1 september 2017 aan het Agentschap Telecom. De laatste betaling voor de 'Sky Radio'-licentie is in 2016 voldaan. Inzake de 'Radio Veronica'-licentie wordt verwezen naar de toelichting 30 Handelsschulden en overige verplichtingen.

Onder de nog te betalen overnamebedragen zijn verplichtingen opgenomen inzake de acquisitie Metro en Amsterdam FashionWeek.

27.Personeelsbeloningen

Toegezegde-bijdrageregeling

De pensioenregelingen zijn voor een belangrijk deel van het personeel van de bedrijven van TMG ondergebracht bij Stichting-Telegraafpensioenfonds 1959. De pensioenregeling betreft een voorwaardelijk geïndexeerde middelloonregeling. De werkgever heeft geen andere verplichting dan het voldoen van de premies. Per januari 2017 is een nieuwe regeling in werking getreden. Hiertoe is met Stichting-Telegraafpensioenfonds 1959 voor de duur van vijf jaar een nieuwe uitvoeringsovereenkomst afgesloten.

Brutoverplichting uit hoofde van toegezegde personeelsregelingen

TMG kent een aantal door haar toegezegde personeelsregelingen op grond waarvan een deel van de (ex-) werknemers in Nederland en Frankrijk recht heeft op een (aanvullende) uitkering. De regelingen worden hierna toegelicht.

Toegezegde pensioenregelingen

Aanvullingen op pensioenen (garantieregeling)

Tot 1 januari 2016 was er aan een bepaalde groep werknemers een garantie toegezegd op een minimumpercentage aan pensioen van het laatst verdiende salaris. Deze eindloonregeling is ultimo 2015 beëindigd. De eindloonrechten, volledig gefinancierd door de werkgever, zijn per die datum toegekend aan de betrokken werknemers. Ter affinanciering van de regeling heeft TMG in 2016 nog een bedrag van 350 betaald aan het pensioenfonds.

Keesing Media Group heeft aan enkele van zijn (ex-)werknemers een indexatieregeling toegezegd. De indexatieregeling heeft betrekking op de jaarlijkse verhoging van de opgebouwde aanspraken met 50% van de prijsinflatie en wordt gefinancierd door de werkgever. De regeling is ondergebracht bij een externe verzekeraar. Daarnaast zijn er voor de werknemers van Keesing Media Group in Frankrijk regelingen die voorzien in een uitkering bij pensionering. De hoogte van de uitkering is afhankelijk van het aantal dienstjaren.

Tegemoetkoming in de ziektekosten van gepensioneerden

Een beperkte groep gepensioneerden ontving in 2016 nog een tegemoetkoming op hun ziektekostenpremies. Per 1 juli 2015 is aan deze groep medegedeeld dat de regeling, vanaf 1 januari 2006 al niet meer open voor nieuw gepensioneerden, versneld zou worden afgebouwd. In 2016 was de tegemoetkoming nog 50% van die van 2015; per 31 december 2016 is de regeling beëindigd.

Overige toegezegde personeelsregelingen

Dit betreft aanvullingen arbeidsongeschiktheids- en jubileumregelingen. Bij de bepaling van de voorziening op jubileumregelingen is rekening gehouden met de eind 2016 aangekondigde reorganisaties bij de verschillende businessunits van TMG en is een bate van 226 (nagekomen servicekosten) in de personeelskosten verantwoord. In 2015 zorgden de aangekondigde reorganisaties nog voor een vrijval uit de verplichtingen van 503.

TMG heeft de pensioenregeling voor haar grafische werknemers (met name drukkerijen) ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds PGB (Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven). Het gaat om een collectieve middelloonregeling voor werknemers in dienst bij meerdere werkgevers die administratief wordt verwerkt alsof het een toegezegde-bijdrageregeling betreft. Er bestaat reglementair voor de aangesloten ondernemingen geen verplichting om eventuele tekorten aan te zuiveren. Ook bestaat er geen aanspraak op eventuele opgebouwde buffers. Om die reden is de pensioenregeling in de jaarrekening verwerkt als toegezegde-bijdrageregeling. De dekkingsgraad (FTU) van het Pensioenfonds Grafische Bedrijven lag eind 2016 met 100,7% onder het door de wet gestelde minimum (circa 121%). Pensioenfonds PGB heeft een herstelplan. Dit herstelplan geldt vanaf 1 januari 2015 en wordt jaarlijks geactualiseerd; voor het laatst per 1 januari 2016. Er zijn enkele maatregelen in dit plan genoemd. Een van de maatregelen om de financiële positie van het fonds te verbeteren is het niet of niet volledig geven van toeslagen. Het is niet uit te sluiten dat in de toekomst pensioenuitkeringen en/of opgebouwde pensioenaanspraken worden verlaagd. De laatste maatregel kan alleen worden ingezet als er geen andere mogelijkheden meer zijn.

Risico's

De voorzieningen zijn actuarieel bepaald. Een stijging van toegepaste rekenrentes zal leiden tot een toename van de verplichtingen, welke, voor de toegezegde pensioenregelingen, deels wordt opgevangen door een toename van het rendement op beleggingen. Een stijging van de levensverwachting alsmede salarisstijgingen zullen tot een toename van de verplichtingen leiden. De uitkeringen uit de indexatieregeling en einde dienstverbanduitkeringen bij de Keesing Media Group zijn extern verzekerd. Gelet op de omvang van de verplichtingen worden de risico's voor TMG als zeer beperkt ingeschat.

Voornaamste actuariële veronderstellingen per balansdatum

Het geprognosticeerde rendement is het gewogen gemiddeld verwacht rendement. Het verwachte rendement bedraagt, afhankelijk van de looptijd per regeling, tussen de 0,65% en 1,85% (2015:1,25%-2,20%) op de beleggingen bij externe verzekeringsmaatschappijen.

Ontwikkeling van de opgenomen nettoverplichting uit hoofde van toegezegde personeelsregelingen

Specificatie van de verplichtingen uit hoofde van toegezegde personeelsregelingen

Verloop van de contante waarde van de verplichting uit hoofde van toegezegde personeelsregelingen

Verloop van de reële waarde van de fondsbeleggingen

Samenstelling van de fondsbeleggingen

In de winst- en verliesrekening opgenomen resultaat

1. Opgenomen onder pensioenlasten 11.179 (2015: 10.090) en overige personeelskosten 216 (2015: -222).

TMG verwacht dat de totale te betalen bijdrage voor personeelsregelingen in 2017 9.631 (2016: 11.582) bedraagt, voor zover redelijkerwijs in te schatten.

Er zijn geen specifieke risico's met betrekking tot het pensioenfonds. De risico's voortkomend uit de toegezegde personeelsregelingen hebben betrekking op de (markt-) ontwikkelingen van rente, inflatie, sterfteverwachtingen en van beleggingen.

Actuariële resultaten nooit via de winst- en verliesrekening

Gevoeligheidsanalyses

In onderstaande tabellen zijn gevoeligheidsanalyses opgenomen voor verschillende aannames. Daarbij is het interval van 0,25% gehanteerd. De analyse laat de onderlinge afhankelijkheid van de aannames buiten beschouwing.

28.Voorzieningen

Reorganisatievoorziening

1. Getroffen voorziening Sky Radio

In 2016 is de reorganisatievoorziening van 2015 grotendeels uitbetaald. Gedurende 2016 is een reorganisatievoorziening opgenomen als gevolg van de beëindigde activiteiten van Dichtbij en van aangekondigde reorganisaties bij de marketing- en salesafdelingen bij de dagbladen, het Facilitair Bedrijf en de redacties van de regionale bladen. Met deze reorganisatie is een fte-reductie gemoeid van ruim 200.

De reorganisatieplannen zijn op verschillende wijzen met de TMG-medewerkers gecommuniceerd, waardoor een gerechtvaardigde verwachting is gewekt bij de medewerkers dat de reorganisatie wordt uitgevoerd. Voor verschillende onderdelen is de reorganisatie reeds in gang gezet na instemming van de Centrale Ondernemingsraad. De reorganisatievoorziening betreft de verplichtingen ter zake van arbeidsbemiddeling en afvloeiing bij deze afdelingen. Een verandering in veronderstellingen en schattingen kan gevolgen hebben voor de werkelijke kosten van de reorganisatie, waaronder invulling binnen de functies, keuze van afvloeiing (afkoop of bemiddeling), sociaal plan, tijdstip en duur van de aanvulling op WW of een eventueel lager salaris bij een nieuwe werkgever. Het kortlopende gedeelte bedraagt 13.607 (2015: 30.479), hiervan heeft 2.655 betrekking op per 31 december 2016 getekende vaststellingsovereenkomsten, waarbij de hoogte van de uitkering afhankelijk kan zijn van toekomstige schattingselementen, zoals duur van de aanvulling op de WW of aanvulling bij een eventueel lager salaris.

Verlieslatende contracten

De voorziening verlieslatende contracten heeft betrekking op IT- en distributiecontracten. Deze contracten lopen in 2017 af.

Geschillen

De voorziening geschillen betreft aanspraken gedaan door derden op TMG. De geschillen zijn voortgekomen uit de normale bedrijfsuitoefening van TMG. Een nadere toelichting kan, vanwege mogelijk nadelige effecten voor de onderneming, niet worden gegeven.

29.Latente belastingvorderingen en -verplichtingen

De in het overzicht van de financiële positie opgenomen latente belastingvorderingen en -verplichtingen zijn ultimo boekjaar als volgt toe te rekenen:

Voorwaartse verliescompensatie

De voorwaartse verliescompensatie vervalt in de jaren 2022 tot en met 2025. De toename van het saldo wordt enerzijds veroorzaakt door verliezen van de Nederlandse fiscale eenheid in 2016 onder andere door het vormen van reorganisatievoorzieningen, anderzijds door het opheffen van het tijdelijk verschil op de reorganisatievoorziening. Tot 2016 werden reorganisatielasten fiscaal als last genomen op het moment van uitbetalen, in 2016 is de fiscale verwerking gelijk getrokken met de commerciële verwerking van de reorganisatievoorzieningen. Dit verklaart ook de afname van de latente belastingvordering op voorzieningen.

TMG verwacht de komende jaren voldoende fiscale winsten te genereren om deze latente belastingvordering te realiseren. Hierbij zal een deel van de voorwaartse verliescompensatie naar verwachting gerealiseerd worden door de sale and lease back van gebouwen en terreinen in Amsterdam, alsmede door de resultaatbijdrage van diverse commerciële initiatieven (zoals het online-videoplatform Telegraaf VNDG), kostenbesparende maatregelen en de verkoop van regionaal onroerend goed. De beoordeling van de realisatie van de compensabele verliezen is gebaseerd op een standalone scenario bij voortzetting van de huidige strategie. Er is hierbij geen rekening gehouden met een eventuele overname van TMG en het mogelijke effect daarvan op de huidige businessplannen en daarmee samenhangend de realisatie van de compensabele verliezen.

Niet in het overzicht van de financiële positie opgenomen latente belastingvorderingen

Inzake (aanloop)verliezen van enkele dochterondernemingen zijn geen latente belastingvorderingen in het overzicht van de financiële positie opgenomen, omdat er geen verwachting is deze op korte termijn te realiseren. Het uitnutten van deze latente belastingvordering is namelijk afhankelijk van toekomstige fiscale winsten. De niet-opgenomen latente belastingvordering bedroeg 4.856 (2015: 4.935).

Mutaties in tijdelijke verschillen gedurende het boekjaar

1. Zie ook de toelichting 11.