NL / EN

Jaarverslag 2016

To the top

Organisatie

Onze mensen

Onze mensen spelen een cruciale rol in het nieuwe media-ecosysteem van TMG. Wij vinden het belangrijk dat medewerkers op alle niveaus binnen de organisatie voortdurend werken aan hun eigen duurzame inzetbaarheid. In 2016 lag de focus op het verder ontwikkelen van kennis en vaardigheden die een directe bijdrage leveren aan de strategische doelen.

Onze mensen in cijfers

Het gemiddeld aantal fte in 2016 bedroeg 1.790 ten opzichte van 2.023 fte in 2015. De gemiddelde leeftijd van medewerkers in dienst van TMG is 44,5 jaar.

32% van onze medewerkers werkt parttime. Hiervan is 26% man, met een gemiddeld parttime percentage van 77%, en 74% vrouw, met een gemiddeld parttime percentage van 71%.
Voor mensen die in deeltijd werken of op basis van een tijdelijk contract, gelden binnen TMG dezelfde arbeidsvoorwaarden als voor vaste medewerkers.

Personeelsverloop (ultimo jaar)1

  1. Exclusief Keesing Media Group buitenland.

Verdeling medewerkers naar leeftijdscategorie (ultimo jaar)1

  1. Exclusief Keesing Media Group buitenland.

Verdeling personeelsbestand naar geslacht (ultimo jaar)1

  1. Exclusief Keesing Media Group buitenland.

Verdeling topfuncties naar geslacht (ultimo jaar)1

  1. Exclusief Keesing Media Group buitenland.

Verdeling aantal vaste en flexibele medewerkers (ultimo jaar)1 2

  1. Exclusief Keesing Media Group buitenland
  2. 'Freelancers redactioneel' betreft actieve freelancers met een overeenkomst en een recente actieve bijdrage.

Opleiding en ontwikkeling

Omgaan met verandering

De ingrijpende veranderingen binnen TMG vragen veel van onze medewerkers. In 2016 zijn leidinggevenden getraind om goed om te kunnen gaan met de veranderende organisatie, zowel voor zichzelf als voor hun teams. De change leadership- en coachingsvaardigheden zijn tijdens deze trainingen versterkt. Ook is een coaching-pilot gestart met een geselecteerd bureau, om leidinggevenden de juiste handvatten te geven waarmee zij hun teams in de dagelijkse praktijk nog beter kunnen begeleiden en motiveren.

In het verslagjaar zijn verschillende trainingen en workshops geïnitieerd op het gebied van technologie, innovatie en ondernemerschap, in lijn met de nieuwe TMG-cultuur.

M3-programma gecontinueerd

Het ontwikkelprogramma Mensen Maken Media, dat in 2015 van start is gegaan, is in 2016 gecontinueerd. Doel van dit programma is om leiderschap en managementvaardigheden te ontwikkelen in lijn met de bedrijfsstrategie. Alle nieuwe leidinggevenden hebben een ontwikkelassessment gevolgd. Er zijn vier leiderschapssessies gehouden, waarin het management een update heeft gekregen over de strategie en lopende organisatieveranderingen; tijdens twee van deze sessies was er een interactief programma ter inspiratie en samenwerking concernbreed. Dezelfde groep heeft ook deelgenomen aan het TMG 24/7 klantevent. In goed overleg is verder besloten het in 2015 gestarte Executive Leadership-programma van TMG en Nyenrode Business University anders vorm te geven; het vervolg is in januari 2017 van start gegaan.

Talentontwikkeling

In mei 2016 is gestart met het selectieproces voor het TMG Talent Development-programma voor potentiële managers en specialisten. In juli 2016 is het programma van start gegaan. Het programma bestaat uit opleidingen en coaching; daarnaast werken de deelnemers mee aan de merkplannen van TMG, ondersteund door een interne mentor. Learning on the job vormt de basis van het Talent Development-programma.

Opleidingsbeleid aangepast

TMG stimuleert duurzame inzetbaarheid. Medio 2016 is het organisatiebrede opleidingsbeleid hierop aangepast. De regels voor het terugbetalen van een opleiding bij uitdiensttreding zijn versoepeld, het besteedbare bedrag voor opleiding is verhoogd en de aanvraagprocedure is geautomatiseerd. Vanwege de verhoging van het opleidingsbudget en de afname van het aantal medewerkers, nam het beschikbare opleidingsbudget per medewerker toe. In 2016 hebben medewerkers ook daadwerkelijk meer opleidingen aangevraagd dan voorgaande jaren. In totaal is € 1,67 miljoen in opleidingen geïnvesteerd (2015: € 1,5 miljoen). Verder hebben 137 stagiairs binnen TMG werkervaring opgedaan. Om kennis sneller en efficiënter te delen en vaardigheden te bevorderen is in 2016 e-learning-software aangekocht, zodat TMG in eigen regie en productie modules kan aanbieden aan medewerkers. Op basis van de software wordt een opleidingsportal opgezet, waarmee medewerkers makkelijker hun weg kunnen vinden in het interne en externe opleidingsaanbod.

Reorganisaties binnen TMG

HR heeft het management en leidinggevenden in 2016 volop bijgestaan bij de voorbereiding, uitvoering en nazorg in het kader van alle ingezette en afgeronde organisatiebewegingen. Dat geldt onder meer voor de outsourcing van drukwerkactiviteiten, de aanpassingen in de organisatie en portfolio’s van alle business units en TMG-stafafdelingen en de verhuizing van medewerkers van Holland Media Combinatie van Alkmaar naar Amsterdam. HR vervulde hierin zowel een strategische als een faciliterende rol.

Opvolgingsplanning verbeterd

Voor de hele organisatie is de opvolgingsplanning inzichtelijk gemaakt, met een ‘vlootschouw’ ter voorbereiding op (toekomstige) vrijval van en opvolging voor arbeidsplekken binnen alle echelons. Verder zijn voorbereidingen getroffen voor een online opvolgingstool, waarmee alle medewerkers zelf hun persoonlijke informatie kunnen invoeren (bijvoorbeeld over assessments, talenten, vaardigheden, kennis, ambities en performance management-resultaten). Op basis hiervan kunnen doorstroommogelijkheden en ontwikkelingsbehoeften inzichtelijk worden gemaakt. Dit levert een belangrijke bijdrage aan de strategische personeelsplanning.

Focus in selectieproces

In 2016 is, mede op basis van input vanuit de diverse reorganisatieprojectgroepen, het selectieproces aangescherpt. Het TMG media-ecosysteem vraagt om nieuwe medewerkers met andere competenties en vaardigheden. Recruitment bewaakt het competentiegericht interviewen, de eenduidigheid van het proces en het structureel inzetten van assessments, waarin naast competenties ook capaciteiten en wendbaarheid worden meegenomen.

Bericht van de COR

‘Vraagstukken worden complexer’

Voor de Centrale Ondernemingsraad (COR) van TMG was 2016 een roerig jaar, met grote veranderingen door ondermeer de herstructurering van TMG in de uitgeverijbedrijven. De samenwerking met verschillende ondernemingsraden binnen TMG was en is belangrijker dan ooit.

Zo wordt er vaker gewerkt in commissies, bijvoorbeeld voor de onderbrenging van Sky Radio Group in het samen met Talpa nieuw op te richten radiobedrijf.

De onderwerpen die de COR behandelt zijn complex. De reorganisatietrajecten, zoals de samenvoeging van TMG Landelijke Media en Holland Media Combinatie, zijn intensief. De betrokken commissies komen daarom wekelijks bijeen. Belangen van onderneming en medewerkers worden gewikt en gewogen. Veel medewerkers worden direct of indirect geraakt door de plannen. De COR is ervan doordrongen dat er iets moet gebeuren om de winstgevendheid van TMG weer te laten groeien. Omdat de vraagstukken steeds ingewikkelder worden, laat de COR zich regelmatig adviseren door externe adviseurs.

De COR streeft ernaar altijd met een vertegenwoordiger aanwezig te zijn bij informatiebijeenkomsten voor het personeel. Het is belangrijk voor de COR om te weten wat er leeft op de werkvloer.

De COR ziet zichzelf als een kritische partner van de Raad van Bestuur maar denkt ook inhoudelijk mee. Naast regulier overleg met de COR vindt er wekelijks informeel overleg plaats tussen het dagelijks bestuur van de COR en de Raad van Bestuur. De Raad van Bestuur neemt de inzichten van de COR, onder meer verkregen door gesprekken op de werkvloer, mee in haar plan- en besluitvorming.

Het instemmingstraject rondom de aanpassing en versobering van de TMG Pensioenregeling is afgerond. Nieuwe en bestaande werknemers krijgen in de toekomst een keuzemogelijkheid ten aanzien van de pensioenregeling. Ook worden aanpassingen doorgevoerd die meer passen bij de veranderende samenleving. Naast alle wijzigingen levert de nieuwe pensioenregeling een besparing op voor de werkgever. Dat er geen winnaars zijn bij dit traject, is de COR vanaf dag één al duidelijk.

Op 14 december 2016 werd bekend dat Mediahuis/VP Exploitatie interesse heeft in TMG, en later (23 januari 2017) meldde ook Talpa geïnteresseerd te zijn. De COR heeft zich hierop voorbereid en heeft zijn rol en positie bij mogelijke overnametrajecten onderzocht.

De samenstelling van onze raad is gewijzigd: er is een nieuwe COR-voorzitter aangetreden en de zetels van drukkerij Noord-Holland en Sky Radio Group zijn komen te vervallen.

De COR bestaat uit:

Dagelijks bestuur

  • Ria (M.J.P.) Mul-Dielis, voorzitter
  • Ilonka (I.A.) Middelberg, vice-voorzitter
  • Henk Jan (H.J.) den Ouden, gekozen secretaris

Leden

  • Michiel (M.J.H.) van den Busken
  • Giselle (A.G.) Kersten
  • Peter (P.) Leijen
  • Chantal (C.) Luitjes
  • Edwin (E.D.J.) van der Schoot
  • Sharon ( S.N.F.) Tjon-A-Njoek
  • Maureen (M.) Weijzig
  • Bas (S.B.) van der Weijden
  • Margreet (M.) van Donselaar, ambtelijk secretaris

Overige actuele thema's

Ziekteverzuim en re-integratiebeleid

In 2016 kwam het ziekteverzuim uit op 4,0%1 (2015: 4,2%). De externe ondersteuning voor complexe en langdurige verzuimcases is in 2016 voortgezet. In een aantal gevallen is door de extra inspanningen re-integratie bespoedigd of tweede spoor re-integratie ingezet. Dit draagt bij aan inperking van het risico op WGA-instroom en verkorting van de verzuimduur. Het aantal gemelde bedrijfsongevallen was 2, hetzelfde aantal als in 2015.

Het verzuimbeleid en -protocol worden herzien; implementatie wordt in 2017 verwacht. Uitgangspunt hierin is een sterkere centrale regie en monitoring van verzuim. Hier komt in 2017 interne capaciteit voor beschikbaar.

Nieuw Sociaal Plan

In augustus 2016 is een akkoord bereikt over een nieuw Sociaal Plan voor TMG om de gevolgen van reorganisaties op te vangen. De nadruk in het Sociaal Plan ligt op het stimuleren van boventallige medewerkers om ander werk te vinden. Het Sociaal Plan is van toepassing op reorganisaties waarover vóór 1 juli 2017 advies is gevraagd aan het bevoegde medezeggenschapsorgaan, en waarbij dat advies uiterlijk 1 september 2017 is gegeven.

CAO-ontwikkelingen

In 2016 is de aansluiting van de huis-aan-huisbladjournalisten bij de CAO voor het Uitgeverijbedrijf per 1 januari 2016 afgerond.

Vanwege het streven om samen met andere grote (kranten)drukkerijen te komen tot aansluiting bij de CAO voor het Uitgeverijbedrijf voor de werknemers die nu onder de Grafimedia-CAO vallen, is het lidmaatschap van TMG bij het KVGO opgezegd. In totaal vallen 1.265 medewerkers van TMG onder een CAO.

Persoonlijk keuzebudget (PKB)

Voor medewerkers die vallen onder de CAO voor het Uitgeverijbedrijf is met ingang van 1 januari 2016 het persoonlijk keuzebudget ingevoerd. Dit maakt het mogelijk een aantal arbeidsvoorwaarden flexibel en naar keuze van de medewerker in te zetten. Met ingang van 1 januari 2017 wordt ook voor medewerkers die niet onder deze CAO vallen een persoonlijk keuzebudget ingevoerd.

Pensioenregeling

In 2016 is overeenstemming bereikt met de COR over het aanpassen van de pensioenregeling van TMG met ingang van 1 januari 2017. De aangepaste pensioenregeling van TMG bestaat uit een hybride pensioenregeling en een vrijwillige DC-regeling. In 2016 is er een uitvoerig communicatietraject geweest om medewerkers te informeren over de wijzigingen. Onderdeel van de voorgestelde pensioenregeling is dat TMG nieuwe medewerkers met ingang van 1 januari 2017 de keuze biedt voor een volledige DC-regeling. Binnen deze regeling kan vervolgens worden gekozen of werknemerspremie wordt afgedragen en hoe hoog die bijdrage is (tot het fiscale maximum). Met ingang van 2018 krijgen de medewerkers die in 2016 al in dienst waren en in 2018 nog in dienst zijn ook de keuze om over te stappen naar een volledige DC-regeling. Voor deze vrijwillige DC-regeling is een dispensatieverzoek ingediend bij het Nederlands Uitgeversverbond (NUV).

Wet DBA

Met ingang van mei 2016 is de nieuwe wetgeving rond de inzet van flexibele arbeid van kracht. TMG heeft op verschillende bedrijfsonderdelen gewerkt aan het opstellen van modelovereenkomsten conform de naleving van deze wet.

Blijvende aandacht voor veiligheid

Veiligheid stond in 2016 onveranderd hoog op de agenda: als mediabedrijf staat TMG midden in de maatschappij en de aard van onze activiteiten dwingt ons tot voortdurende waakzaamheid. De aandacht voor veiligheid betreft ook de veiligheid van informatie en data. In 2016 is het informatiebeveiliging (IB)-beleid aangescherpt, met onder meer strengere controle op de al geldende clean desk-regels. Ruim 50 interne IB-ambassadeurs zijn een halve dag per week beschikbaar om te ondersteunen in een duurzame gedrag- en cultuurverandering.

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Vanuit Recruitment is een samenwerking aangegaan met Onbegrensd Talent, om een duurzaam beleid te ontwikkelen voor het creëren van arbeidsplaatsen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Deze samenwerking is onderdeel van het maatschappelijk verantwoorde personeelsbeleid en ons streven om het medewerkersbestand een afspiegeling te laten zijn van de samenleving.

In 2016 is nadruk gelegd op het inrichten en borgen van een proces waarmee arbeidsplaatsen in de organisatie worden herkend voor en - wanneer mogelijk - ingevuld door werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt. Door gesprekken met managers, leidinggevenden en recruiters is er meer bewustzijn gekomen voor dit onderdeel van ons duurzame wervingsbeleid. Hiermee is de basis gelegd om een volgende stap te zetten met concrete plaatsing. Zie ook bijlage Kwantitatieve doelstellingentabel.

Erik Nanninga

‘Niet eenvoudig om mensen met afstand tot arbeidsmarkt in dienst te nemen’

Veel bedrijven geven aan positief te staan tegenover het aannemen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Maar weinig gaan over tot daadwerkelijke actie. Erik Nanninga, directeur-eigenaar van Onbegrensd Talent: ‘In de praktijk blijkt de uitvoering nog niet zo eenvoudig.’

Onbegrensd Talent adviseert en ondersteunt werkgevers bij het aannemen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat kan komen door een fysieke handicap of door langdurige werkloosheid en alles wat daartussen zit.

‘Toen wij met Onbegrensd Talent nog alleen detachering verzorgden, ontdekten wij dat bedrijven moeite hebben met het plaatsen van deze groep in de arbeidsmarkt,’ aldus Erik Nanninga. ‘Uit recent onderzoek blijkt dat ruim 90% hier positief tegenover staat, maar dat een kleine 10% het ook daadwerkelijk doet. Dat betekent dat 80% ja zegt maar nee doet.’

Onbegrensd Talent zoekt actief die 10%, om anderen te kunnen overtuigen met succesverhalen. ‘Dat is nodig. Leidinggevenden ervaren het vaak als een risico om zo iemand aan te nemen. Ze zijn bang dat het te veel gedoe is of dat deze medewerker sneller uitvalt. Dat zijn hardnekkige vooroordelen. Bij het vervullen van een vacature wordt liever op safe gespeeld en kiezen bedrijven toch voor de bekende weg. Dat geldt ook voor HR en recruiters. Deze bijzondere groep sollicitanten vraagt om een ander selectieproces. Niet gaan voor de beste van de besten, maar aanhaken bij de unieke kwaliteiten van de kandidaat en kijken wat wél mogelijk is.’

Nanninga juicht toe dat TMG ondanks de grootschalige hervorming van de organisatie aandacht besteedt aan het aannemen van medewerkers met een afstand. ‘De recruiters hier zijn enorm betrokken, dat is een heel goede basis voor het laten slagen van dit deel van het arbeidsmarktbeleid. TMG wil haar medewerkersbestand een afspiegeling laten zijn van de maatschappij. Het zou bijvoorbeeld helpen als er speciale plekken worden gereserveerd voor “onze” specifieke doelgroep. Maar dat is gezien de huidige dynamiek binnen TMG lastiger. Hopelijk blijft het commitment van de top hoog. Want voor deze groep gemotiveerde krachten is er nog veel te winnen.’

  1. Exclusief medewerkers Keesing Media Group buitenland.

ICT

In het verslagjaar is veel aandacht besteed aan het verder verbeteren van de ICT-infrastructuur en het rationaliseren van het applicatielandschap, met als doel meer efficiency, minder complexiteit en een betere beheersing van kosten. Daarnaast is gefocust op het verder digitaliseren van de productenportfolio om zo optimaal mogelijk bij te dragen aan het realiseren van de 24/7 strategie. Kwaliteit, veiligheid, efficiency en het faciliteren van de digitalisering zijn hierbij de kernwoorden.

Infrastructuur verbeterd

In het verslagjaar zijn alle werkplekken vervangen door Apple-werkplekken. Hierdoor zijn medewerkers in staat om 24/7 op elke gewenste tijd en plaats te werken. De ondersteuning van gebruikers is verbeterd door de inrichting van een eigen TMGeniusbar, waar gebruikers met al hun ICT-gerelateerde vragen terecht kunnen.

Tegelijk met deze verandering zijn stappen gezet in de applicatie-rationalisatie, die leiden tot een signicante reductie van complexiteit. Daarnaast zijn de eerste stappen gezet in de infrastuctuur-rationalisatie door de verhuizing naar een nieuw datacenter.

Architectuur opgeleverd

In 2016 zijn nieuwe architectuurprincipes opgeleverd. Nieuwe en bestaande applicaties worden conform deze gestandaardiseerde principes gebouwd en aangepast. Dit verbetert de toekomstbestendigheid en reduceert (beheers)kosten.

Sourcingsbeleid vastgesteld

ICT heeft stappen gezet op weg naar een regie-organisatie. Bestaande contracten zijn gereviewd en waar nodig aangescherpt en het sourcingsbeleid is aangepast met meer focus op externe invulling van de ICT-servicebehoefte van TMG.

Informatiebeveiliging en cyber security

In het kader van het Informatiebeveiligingsbeleid heeft ICT een beleid voor dataclassificatie opgesteld voor informatie: welke data mogen op welke plek worden opgeslagen? Tegelijkertijd heeft TMG gekozen voor externe secure data-opslag in de cloud voor alle medewerkers.

Daarnaast heeft TMG in 2016 maatregelen genomen om de cyberweerbaarheid van de TMG medewerkers te verhogen, onder andere door middel van een bewustzijnscampagne. Dit in combinatie met het verder uitrollen van – in het kader van de huidige wet- en regelgeving en een verantwoorde bedrijfsvoering – passende technische en organisatorische maatregelen in de ICT-omgeving, om de informatieveiligheid verder te verhogen en op een passend niveau te houden.

Verbreding rol ICT

De specialisten van ICT nemen actief deel aan TMG-projecten en innovatietrajecten. Naast een adviserende rol assisteert ICT waar mogelijk de business, ook als het niet primair de verantwoordelijkheid van ICT is, bijvoorbeeld om procesverstoringen sneller te kunnen oplossen.

Digitale productontwikkeling

In 2016 heeft ICT een fikse vernieuwing in de digitale productportfolio doorgevoerd. Voor een aantal merken zijn volledig nieuwe producten geïntroduceerd (websites voor Telesport, Amsterdam FashionWeek en DFT Kennis; een digitaal magazine-app voor Privé). Voor andere merken zijn verouderde digitale producten vervangen door moderne nieuwe producten (website van De Gooi- en Eemlander, apps voor DFT). Voor De Telegraaf is een redesign doorgevoerd met focus op video. Ook is voor De Telegraaf-website en -apps een betaalmuur ingevoerd. Met de introductie van Mijn Media kan een geregistreerde consument met hetzelfde TMG-account inloggen op alle digitale kanalen van TMG. Voor het merk VROUW is een online community ingericht en zijn de eerste digitale challenges met leden van die community georganiseerd. Ten slotte is de technologie geïmplementeerd die het mogelijk maakt data over alle merken heen te verzamelen, zodat relevantere advertenties kunnen worden getoond en daarmee ook de advertentiewaarde wordt verhoogd.

ICT-board ingesteld

In het verslagjaar is een speciale ICT-board ingesteld, waarin onder anderen de CIO, CFO en algemeen directeur TMG Media zitting hebben. Deze board heeft als doel belangrijke ICT-vraagstukken en plannen te analyseren, bespreken en accorderen alvorens deze aan de Raad van Bestuur worden voorgelegd voor besluitvorming. De board stelt verder de ICT-planning en prioritering van projecten vast en bewaakt de voortgang, en levert zo een belangrijke bijdrage aan de overall ICT-beheersing.

Verantwoord ondernemen

Verantwoord ondernemen is één van de pijlers van onze strategie. In 2016 is verder invulling gegeven aan het beleid op dit gebied. Belangrijke niet-financiële mijlpalen waren de verdere ontwikkeling van onze medewerkers (toegelicht in het hoofdstuk Onze mensen), de reductie van onze CO2-uitstoot, onze ISO14001-certificatie, activiteiten op het gebied van transparantie en het steunen van maatschappelijke initiatieven.

Tijdens de multi-stakeholderdialoog die in mei 2016 is gehouden, is met externe belanghebbenden uitgebreid gesproken over verantwoord ondernemen. Onder andere adverteerders, financiële instellingen, aandeelhouders en NGO's hebben met ons meegedacht over thema's als talentontwikkeling, toegankelijkheid van informatie, privacy en verantwoord inkopen, die ook terug te vinden zijn in de bijlage Stakeholders van TMG. Naast de ontwikkeling van mensen zien zij met name het verbeteren van milieuprestaties, transparantie en maatschappelijke betrokkenheid voor TMG als relevante onderdelen van verantwoord ondernemen.

Verbeteren milieuprestaties

De belangrijkste grondstoffen die TMG gebruikt zijn energie en papier. Daarom richten wij ons bij het verbeteren van onze milieuprestaties op energiereductie, CO2-reductie en het gebruik van duurzaam gecertificeerd papier.

Reductie energieverbruik

Sinds 2012 loopt TMG mee in de meerjarenafspraak (MJA3) over energie-efficiëntie die de grafische industrie met de overheid heeft gemaakt voor de periode 2012-2016. Deze MJA3 liep eind 2016 af. In overleg met het Bevoegd Gezag en de uitvoerende Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft TMG besloten ook deel te nemen aan de MJA3 2017-2020.

Met het oog daarop hebben wij in 2016 ons Energie Efficiency Plan (EEP) vernieuwd. Dit plan beschrijft nieuwe rendabele, energiebesparende maatregelen die de komende jaren zullen worden doorgevoerd om zo in de periode 2017-2020 een cumulatieve teruggang in energieverbruik van 8% te realiseren. Ook zijn afspraken over de wijze van energiemonitoring en uitvoering vastgelegd.

Dankzij de EEP-maatregelen die wij in de periode 2013-2016 hebben genomen (zoals de installatie van ledlampen, bewegingssensoren, de uitrol van nieuwe, zuiniger ICT-apparatuur, efficiënter gebruik van het vloeroppervlak binnen de gebouwen en van koelmachines), is ten opzichte van de nulmeting in 2012 in Amsterdam 9,2% minder energie verbruikt (daling werkelijk totaal verbruik 31,1%). Doordat de drukkerij in Alkmaar is gesloten en aan het einde van het jaar ook Holland Media Combinatie is verhuisd naar Amsterdam, zijn niet alle geplande EEP-maatregelen uitgevoerd in Alkmaar. Desalniettemin heeft Alkmaar met de uitgevoerde maatregelen ten opzichte van de nulmeting 7,8% minder energie verbruikt. De daling van het werkelijke totaalverbruik ten opzichte van 2012 in Alkmaar bedroeg 63,8%. Het totale energieverbuik (gas en elektriciteit) van TMG daalde met 19,6% ten opzichte van 20151. Meer informatie over het energieverbruik is te vinden in de bijlage Kwantitatieve doelstellingentabel.

Energieverbruik in GJ

Reductie CO2-uitstoot

TMG wil haar directe impact op het klimaat inzichtelijk maken. Daarom meten en publiceren wij de CO2-uitstoot van kantoorgebouwen, de drukkerij en vervoer in eigen beheer (scope 1 en 2 zoals gedefinieerd in de internationale richtlijn Greenhouse Gas Protocol), en de CO2-emissies uit zakelijke vliegreizen. Ultimo 2018 willen wij hebben bereikt dat onze absolute CO2-uitstoot 20% lager ligt dan eind 2014. In 2016 is de CO2-uitstoot met 26% gedaald ten opzichte van 2014. Hierdoor liggen wij goed op schema om onze doelstelling te halen, met een slag om de arm voor externe factoren waarop wij geen invloed hebben, zoals de weersomstandigheden. De uitstootdaling in 2016 werd met name veroorzaakt door het sluiten van de drukkerij in Alkmaar, van een deel van de drukkerij in Amsterdam en de sluiting van enkele panden in het land. De samenvoeging van deze locaties heeft niet geleid tot een stijging van het energieverbruik noch van de CO2-uitstoot op de Basisweg.
Onze LPG-vorkheftrucks zijn vervangen door elektrische, wat eveneens een bijdrage leverde. Ook de afname van 73 auto’s in ons leasewagenpark zorgt voor een daling van onze CO2-uitstoot. Daarnaast beperkt TMG de milieu-impact van leaseauto’s door een verplichte keuze voor A-, B- of C-milieulabels en een CO2-bovengrens per label.

Om de impact van het energieverbruik van TMG verder te beperken, wordt sinds 2011 hernieuwbare elektriciteit gebruikt. Dat doen wij in de vorm van Garanties van Oorsprong (GvO’s) van CertiQ, afkomstig van windenergie uit een windmolenpark in Zweden. In 2016 was 100% van de totale verbruikte elektriciteit gecertificeerd duurzaam. Al onze kantoren in binnen- en buitenland maken gebruik van CO2-neutrale elektriciteit waardoor onze CO2-uitstoot in scope nihil is. We streven ernaar dat onze elektriciteit jaarlijks 100% gecertificeerd duurzaam is.

Totaal directe CO2-uitstoot in kton

Naast onze directe CO2-uitstoot willen wij de aan TMG gerelateerde klimaatimpact in de keten beter inzichtelijk maken (scope 3 zoals gedefinieerd in de internationale richtlijn Greenhouse Gas Protocol). In 2016 is een traject gestart om meer inzicht te krijgen in de energie-efficiëntie (lage Power Usage Effectiveness-waarden, PUE) en CO2-prestaties van onze externe datacenters die onze online producten hosten. In 2017 nemen wij hieraan gerelateerde criteria in het tendertraject mee, zodat de mogelijkheid wordt gecreëerd om de hosting van onze online producten onder te brengen in energiezuinige externe datacentra. Daarnaast zijn wij in 2016 in gesprek gegaan met een van onze papierleveranciers over de mogelijkheden om de klimaatimpact in de keten van onze printtitels inzichtelijk te maken. In 2017 wordt dit verder uitgewerkt.

Duurzame datacenters

Ultimo 2016 wordt voor 100% van de externe hosting van onze online producten gebruik gemaakt van duurzame elektriciteit. Het betreft gekwalificeerde datacenters die door TMG als product/dienst zijn gecontracteerd voor housing van fysieke server-infrastructuur. Datacenters die door leveranciers worden ingezet als niet-gespecificeerd onderdeel van gecontracteerde managed LaaS, PaaS en SaaS cloud-dienstverlening, zijn niet in deze scope opgenomen. Bij deze datacenters kan veelal wel regionaal maar niet specifiek worden aangegeven vanuit welke datacenter(s) en met welke specifieke servers een clouddienst wordt geleverd.

Binnen de hiervoor genoemde scope streeft TMG naar meer inzicht in de energie-efficiëntie (lage PUE-waarden) en CO2-prestaties van onze externe datacenters die onze online producten hosten.

Circulair gebruik grondstoffen

Ook papier is een belangrijke grondstof. Voor het vervaardigen van papier wordt houtpulp gebruikt. De herkomst van de gebruikte houtpulp vormt een belangrijke milieufactor vanwege het vraagstuk van verantwoord bosbeheer. Het ingekochte krantenpapier bestond in 2016 in totaal voor 100% uit duurzaam gecertificeerd papier. Daarmee is aan ons streven voldaan dat jaarlijks tenminste 95% van het ingekochte drukpapier gecertificeerd is (PEFC, FSC of gelijkwaardig).

Het gebruik van hout (virgin fiber) bij papierproductie blijft onmisbaar omdat papier uiteindelijk zes tot zeven maal kan worden gerecycled en daarna niet meer bruikbaar is voor het drukken van kranten. Wij gaan daar op een verantwoorde en bewuste manier mee om waardoor dit geen negatieve impact hoeft te hebben voor het milieu, zie ook het kader 'Virgin fibre is onmisbaar in papierrecycling', in dit hoofdstuk. In 2016 hebben wij 40% gerecycled papier gebruikt bij onze productie, waarmee wij ons doel van 40% hebben bereikt. Voor 2017 houden wij ons vast aan de doelstelling van minimaal 40%.

Circulair gebruik grondstoffen

Na de pilot met de QI-technologie in 2015 is deze technologie ingevoerd voor alle drukpersen van TMG. Dit levert een aanzienlijke milieubesparing op, doordat er minder papier wordt verspild bij het opstarten van de persen. Bovendien zijn minder water en inkt nodig.

De totale hoeveelheid restmateriaal daalde met 46% van 5.299 kton in 2015 naar 2.883 kton in 2016. Hiervan werd 95% gerecycled. Deze daling werd met name veroorzaakt door de sluiting van de drukkerij in Alkmaar. Papier blijft met 72% de grootste reststroom. Hiervan werd 99% gerecycled. Het gaat daarbij voornamelijk om papier dat gebruikt wordt bij het instellen van de drukpersen. De drukplaatvervaardiging is zo ingericht dat het aluminium van de gebruikte drukplaten volledig hergebruikt kan worden door leveranciers. Onderstaande figuur geeft een overzicht van de groepen restmateriaal binnen TMG en het percentage dat daarvan wordt gerecycled.

Overzicht restmaterialen in kton

Wij streven jaarlijks naar 90% recycling van ons restmateriaal, met een doel van 100% recycling van papierresten in 2018.

John Sanderson

‘Virgin fiber is onmisbaar in papierrecycling’

UPM is een van de belangrijkste papierleveranciers van TMG. De productie van gerecycled papier is slechts een van de takken van deze internationale duurzame onderneming, naast onder andere energie en bioraffinage. John Sanderson, hoofd Milieu Verenigd Koninkrijk en Ierland en een van de milieuspecialisten binnen UPM, reageert op de strategische keuze van TMG om niet alleen gebruik te maken van 100% gerecycled papier.

‘UPM streeft naar een optimaal niveau van recycling en hergebruik, bijvoorbeeld met het papier dat wij produceren,’ zegt Sanderson. ‘We maken vele soorten papier, met grondstoffen variërend van 100% gerecycled tot 100% virgin fiber (nieuwe houtvezel), en elke combinatie daartussenin.’

‘Er is een klein beetje technische papierkennis nodig om te begrijpen dat bedrijven die 100% gerecycled papier gebruiken, niet per se het beste doen voor het milieu. Recycling van papier is technisch gezien eigenlijk down-cycling. Want wat vaak vergeten wordt is dat de houtvezels in papier verzwakken tijdens elke cyclus van ontinkten en hergebruik. Vezels lopen dus steeds iets terug in kwaliteit, waardoor we ze gebruiken in een steeds lagere kwaliteit papier. Gemiddeld kan een houtvezel zo’n zes keer worden gerecycled voordat deze te zwak of te kort wordt voor verder gebruik in papier. Op wereldschaal: zonder de inbreng van virgin fiber om deze “opgebruikte” vezels te vervangen, zouden alle vezels in onze wereldwijde papiercyclus in ongeveer zes maanden op raken. Dus het hergebruik van papier kan alleen duurzaam zijn op de lange termijn dankzij het gebruik van virgin fiber. Een duurzame papiercyclus heeft beide vezelsoorten nodig.’

Dat is de reden dat Sanderson de keuze van TMG, om ongeveer 40 tot 50% gerecycled papier te gebruiken voor haar kranten en virgin fiber in wisselende samenstelling voor haar magazines, logisch en duurzaam vindt. Niet alleen vanwege het evenwicht binnen de papiercyclus. ‘Er zijn ook technische eisen waaraan papier moet voldoen. Esthetische overwegingen spelen eveneens een rol: consumenten verwachten een andere kwaliteit papier voor een magazine dan voor een krant. Daarnaast moet een uitgever als TMG ook andere prestatiedoelstellingen in overweging nemen, zoals transportkosten van papier en de daarmee samenhangende CO2-uitstoot. Soms is 100% gerecycled papier dan niet de beste keuze. Of in andere woorden: je kunt niet zomaar zeggen dat bedrijven die 100% gerecycled papier gebruiken, ook de best presterende bedrijven zijn op het gebied van duurzaamheid. Dat is te ongenuanceerd. Milieu-leiderschap gaat juist over het vinden van een evenwicht dat werkt.’

ISO14001-certificaat

In 2016 is het milieumanagementsysteem ISO14001 geïmplementeerd en de bijbehorende certificering daarvoor behaald. Het behaalde certificaat toont aan dat TMG:

● in control is met betrekking tot mogelijke milieurisico’s;
● alle relevante milieu-aspecten beheerst;
● voldoet aan alle wettelijke verplichtingen.

Transparantie

Wij vinden het belangrijk om transparant te ondernemen. Door openheid te geven over ons handelen willen wij de betrouwbare partner blijven voor consumenten, adverteerders, leveranciers en andere business partners. Belangrijke onderwerpen die bijdragen aan onze transparantie zijn onder andere de borging van verantwoord ondernemen, fiscale compliance, verantwoorde contentcreatie, privacy, informatiebeveiliging/dataveiligheid en verantwoord inkopen. TMG neemt deel aan diverse benchmarks om stakeholders inzicht te geven en onze prestaties op dit vlak verder te kunnen verbeteren.

Borging van verantwoord ondernemen

Verantwoord ondernemen is als pijler binnen de strategie een geïntegreerd onderdeel van de bedrijfsvoering. Het moet bijdragen aan een stevige en verantwoorde basis voor TMG nu en in de toekomst, met een zo positief mogelijke impact op mens, milieu en maatschappij. Onze benadering vanuit ons verantwoord ondernemen-beleid draagt bij aan onze betrouwbaarheid en onze geloofwaardigheid als vooraanstaand mediabedrijf, onze innovatiekracht en onze verankering in de samenleving. Vanuit ons verantwoord ondernemen-beleid onderschrijven wij de principes van de UN Global Compact, de OESO richtlijnen en de fundamentele rechten en arbeidsrechten zoals geformuleerd door de International Labour Organization (ILO).

De verantwoordelijkheid voor het verantwoord ondernemen-beleid is belegd bij de Raad van Bestuur van TMG. De CEO heeft de overall verantwoordelijkheid voor de prestaties ten opzichte van het commitment zoals die aangegaan en beschreven is in het beleid 'TMG, Elke dag Bewust Betrokken'. Dit is te vinden op onze website.

Alle medewerkers zijn verantwoordelijk voor verantwoord ondernemen in hun dagelijkse werkzaamheden. In 2016 zijn er voor diverse business-eigenaren specifieke doelstellingen geformuleerd op het gebied van mensen, milieu en transparantie. Binnen de afdeling Corporate Development van TMG is de manager Verantwoord Ondernemen verantwoordelijk voor de: 

  • doorvertaling van de verantwoord ondernemen-strategie naar tactische/operationele doelstellingen;
  • afstemming met de RvB;
  • ondersteuning, signalering en bijsturing bij de operationele uitvoering van de verantwoord ondernemen-strategie.

Eind 2015 is een stuurgroep Verantwoord Ondernemen gevormd. Deze bestaat uit de CEO (voorzitter), het hoofd Corporate Development, de manager Verantwoord Ondernemen en een hoogleraar op het gebied van duurzaam ondernemen. Deze stuurgroep komt twee keer per jaar bij elkaar. Daarnaast is er een werkgroep Bewust Betrokken opgericht. In de werkgroep zitten medewerkers van verschillende afdelingen en merken: een dwarsdoorsnede van onze hele organisatie. Zij komen met ideeën en initiatieven om medewerkers te betrekken en te activeren.

De verantwoording over het bestuur van onze organisatie en de financiële prestaties over 2016 komen aan bod in de hoofdstukken Gang van Zaken en Corporate Governance.

Fiscale compliance

TMG vindt het belangrijk dat er een correcte toepassing plaatsvindt van de fiscale wetgeving en internationale standaarden (zoals de OESO-richtlijnen) in haar organisatie. TMG streeft ernaar om deze wetgeving en internationale standaarden naar haar doel en strekking toe te passen. In het algemeen volgt de fiscaliteit van TMG de operationele activiteiten en worden de resultaten belast waar de waarde wordt gecreëerd.

Concern Fiscale Zaken is verantwoordelijk voor het fiscale beleid van TMG en waarborgt de naleving van fiscale wet- en regelgeving. Het beleid Belastingen is een integraal onderdeel van TMG’s risicomanagementbeleid en maakt tevens deel uit van de In Control Statement. Concern Fiscale Zaken informeert actief de TMG-afdelingen, zoals commercie en financiën, over wijzigingen in de fiscale wet- en regelgeving en heeft regelmatig overleg over fiscale vraagstukken die zich hierbij voordoen. Daarnaast is er beleid voor (bijzondere) transacties/gebeurtenissen waarbij verplichte consultatie moet plaatsvinden met Concern Fiscale Zaken.

TMG streeft naar een open dialoog met de Belastingdienst, op basis van wederzijds respect en vertrouwen. Op onderdelen zijn convenanten afgesloten met de Belastingdienst, waarin bindende afspraken zijn gemaakt over de werkwijze, interne controles en de belastingpositie van TMG. TMG heeft deze afspraken gemaakt om een bevestiging van haar fiscale standpunten te krijgen op basis van volledige openheid en transparantie omtrent feiten en omstandigheden. Ook het Tax Control Framework van TMG is met de Belastingdienst gedeeld en besproken. Daarnaast heeft TMG de dialoog gezocht met enkele fiscale experts vanuit een NGO. Kijkend naar de bescheiden activiteiten van TMG op fiscaal gebied, werd TMG gesteund in de wijze waarop de fiscaliteit binnen de organisatie is vormgegeven.

Privacy

TMG zet zich in voor zorgvuldig en vertrouwelijk beheer van privacygevoelige informatie, waaronder databases en andere gegevens van haar klanten (waaronder abonnees) en medewerkers. Hiertoe is in 2015 een Gedragscode Persoonsgegevens ontwikkeld. Medewerkers dienen te handelen in overeenstemming met de van toepassing zijnde privacywetgeving en deze Gedragscode. Het doel hiervan is het op doordachte wijze en binnen de juridische kaders omgaan met de ons ter beschikking staande persoonsgegevens teneinde enerzijds maximaal rendement uit deze gegevens te behalen en anderzijds schending van privacy en schade te voorkomen.

In de privacyverklaring voor klanten is opgenomen voor welke doeleinden TMG de persoonsgegevens van haar klanten verwerkt, in welke gevallen zij deze gegevens kan verstrekken aan derden en op welke wijze een klant inzage kan krijgen in en verzet kan aantekenen tegen de verwerking van zijn of haar persoonsgegevens. Op de meeste TMG-sites staat een link naar de privacyverklaring van TMG. Voor een aantal websites geldt een aangepaste privacyverklaring omdat deze beter aansluit bij de aard van de dienstverlening. Deze aangepaste privacyverklaring is te vinden op de betreffende site. Vanzelfsprekend besteden wij ook aandacht aan de beveiliging van onze systemen en klantgegevens; meer hierover in het hoofdstuk ICT.

Verantwoord inkopen

Concern Inkoop heeft leveranciers gegroepeerd op basis van risico’s. Op basis van de risico’s en de voor TMG materiële Verantwoord Ondernemen-onderwerpen, wordt de weging van verantwoord ondernemen bij de inkoop bepaald, zoals ook is weergegeven in de bijlage Stakeholders van TMG. Bij inkopen geclassificeerd als laag risico met een hoge beschikbaarheid dienen leveranciers akkoord te gaan met onze gedragscode voor leveranciers om in aanmerking te komen voor de opdracht.

In 2016 zijn de KPI’s voor verantwoord inkopen geactualiseerd en is de doelstelling voor het percentage getekende gedragscodes door leveranciers veranderd. Tot en met 2016 werd het aantal centraal gecontracteerde leveranciers als uitgangspunt genomen. In 2016 is Inkoop gaan werken met een nieuw systeem voor contracten. Hierbij heeft ook een opschoning plaatsgevonden. Uit het huidige systeem blijkt dat in 2015 73,0% van de centraal gecontracteerde leveranciers een gedragscodes hadden getekend. In 2016 betrof dit 73,4%.

Vanaf 2017 nemen we de totale uitgaven (spend) aan onze leveranciers als uitgangspunt voor het getekende percentage. Ons streven is dat in 2020 80% van de uitgaven is gekwalificeerd door onze gedragscode of een equivalent daarvan. In 2016 was dit 42%; in 2017 ligt het doel op 50%. Zie ook bijlage Kwantitatieve doelstellingentabel.

Daarnaast hebben we als doel dat in 2020 in 100% van de tendertrajecten verantwoord ondernemen onderdeel is van de gunning. Dit doel is meegenomen bij de inrichting van een nieuw purchase-to-pay systeem, dat eind 2016 live is gegaan. Ons streven voor 2017 is 60%.

Bart Krul

‘Verantwoord inkopen steeds vaker vanuit intrinsieke motivatie’

Steeds meer bedrijven in Nederland zijn bezig met verantwoord inkopen. Social Enterprise NL koppelt sociale ondernemingen aan bedrijven die maatschappelijk verantwoorde leveranciers zoeken. De samenwerking van TMG en Closing the Loop, voor het recyclen van gebruikte mobiele telefoons, zien zij als inspirerend voorbeeld.

Bart Krull is business developer bij Social Enterprise NL. ‘Als aanjager van de beweging van sociaal ondernemers houden wij ieder jaar een monitor onder onze leden. Dat zijn inmiddels ruim 400 sociale ondernemingen: bedrijven die maatschappelijke waarde voorop stellen en bedrijven waarvoor geld verdienen een middel is, geen doel. Voor meer dan een kwart van hen is het vinden van klanten de grootste drempel om meer impact te maken. Tegelijk ziet 80% dat het maatschappelijk bewustzijn bij klanten is toegenomen. Van een moetje wordt verantwoord inkopen steeds meer een intrinsieke motivatie. Maar de stap zetten blijft in de praktijk dus lastig.’

Waar dat aan ligt? Krull: ‘Zeker voor grote bedrijven die hun inkoop op een vaste, gestructureerde manier hebben ingericht, blijkt veranderen soms weerbarstig. Zij werken bovendien vaak al jarenlang samen met vaste partners en leveranciers. Zo’n samenwerking zet je ook niet zomaar stop.’

Maar verantwoord inkopen is lonend. ‘Het kan het bedrijfsimago op een positieve manier versterken. Medewerkers zijn er echt trots op dat hun bedrijf maatschappelijk betrokken is. Een ander voordeel is dat sociale ondernemingen vaak een innovatieve kijk op de wereld hebben; door met hen samen te werken breng je die vernieuwende dynamiek in je bedrijf. En op de arbeidsmarkt zie je dat vooral jongere generaties de maatschappelijke betrokkenheid van hun werkgever een belangrijke, bijna vanzelfsprekende voorwaarde vinden.’

Recent onderzoek van McKinsey wijst uit dat de sector van sociale ondernemingen groeit. Alleen al in Nederland zijn er 5.500 bedrijven en instellingen actief op dit gebied. ‘Voor de inkoop van relatiegeschenken, catering – noem maar op: bedrijven kunnen klein beginnen. Het aanbod is er,’ aldus Krull. Wat dat betreft ziet hij de samenwerking van TMG en Closing The Loop als schoolvoorbeeld, met mooie resultaten: gebruikte telefoons die een tweede leven krijgen en minder afval. ‘Ik heb begrepen dat TMG in 2016 de nodige stappen op het gebied van verantwoord inkopen heeft gezet. Maar zeker gezien het groeiende aanbod is er altijd ruimte voor nieuwe initiatieven. Daarbij geldt: een op het oog klein project kan serieus impact hebben.’

Verantwoorde contentcreatie

Aan consumenten wil TMG ongebonden en onafhankelijke informatie en entertainment bieden in verschillende uitingsvormen; informatie moet altijd en overal verkrijgbaar en bereikbaar zijn. Wij streven ernaar in geen enkele omstandigheid onder de invloed te raken van een ideëel of politiek belang, groep of lobby; integriteit, onafhankelijkheid en neutraliteit van de producten en diensten van TMG dienen te allen tijde gewaarborgd te worden. De eigen verantwoordelijkheid en onafhankelijkheid van de redacties is vastgelegd in redactiestatuten. Deze dienen vooral ter borging van de journalistieke onafhankelijkheid van de redacties binnen een commerciële organisatie. Voor TMG is het een vanzelfsprekendheid dat alle statuten de vrijheid van meningsuiting als basiswaarde hebben.

Consumentenklachten: kans voor verbetering

Voor onze landelijke en regionale dagbladen en tijdschriften kunnen klanten met een klacht via meerdere kanalen contact opnemen met onze klantenservice, waarbij alle klachten geregistreerd worden. Met onder andere klanttevredenheidsmetingen na het klantcontact wordt de kwaliteit van de klachtafhandeling bewaakt en waar nodig aangepast.

Benchmarks

Voor de beoordeling van de prestaties van TMG op het gebied van transparantie is het belangrijk dat wij participeren in leidende initiatieven op dit gebied zoals de Global Reporting Initiative (zie onze GRI-tabel), en benchmarks zoals de Transparantiebenchmark, Tax Transparency Benchmark en het Carbon Disclosure Project (CDP).

De Transparantiebenchmark, ingericht door het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken, beoordeelt bedrijven op hun mate van transparantie in de (maatschappelijke) verslaggeving. In 2016 behaalde TMG 160 punten, 7 punten meer dan in 2015. In 2018 willen we meer dan 170 punten behalen; het maximale aantal punten bedraagt 200. Zie ook bijlage Kwantitatieve doelstellingentabel.

De Tax Transparency Benchmark is een maatstaf van de VBDO (Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling) en PwC voor een verantwoord belastingbeleid. Voor deze benchmark wordt gekeken in hoeverre de organisatie helder en duidelijk inzicht geeft in zijn fiscale beleid en belastingafdrachten. TMG staat op nummer 10 van de Tax Transparency Benchmark in de ‘overall ranking’ 2016. In 2015 eindigden we op nummer 51: een flinke sprong vooruit.

Het Carbon Disclosure Project (CDP) is een onafhankelijke non-profitorganisatie die wereldwijd streeft naar de verlaging van de gasemissies waaronder CO2 en het duurzaam gebruik van water door ondernemingen en steden. In 2016 behield TMG haar C-status. De rapportage van TMG is in te zien via www.cdp.net onder 'Data and Insights'.

Maatschappelijke betrokkenheid

TMG opereert midden in de samenleving en is vanuit het journalistieke oogpunt al jaren maatschappelijk betrokken. Met maatschappelijke initiatieven en sociale betrokkenheid versterken en verbreden we deze verbinding die TMG vanuit haar kernactiviteiten al heeft met de samenleving. In de hoofdstukken over de business units wordt een selectie uit de vele initiatieven van het afgelopen jaar toegelicht.

Een belangrijk thema is toegang tot onze content voor groepen voor wie dat niet vanzelfsprekend is. Bijvoorbeeld voor slechtzienden, slechthorenden, anderstaligen en mensen die in armoede leven. In 2016 zijn wij een pilot gestart om onze content beter toegankelijk te kunnen maken voor laaggeletterden. Ons streven is om jaarlijks de mogelijkheden van een dergelijk nieuw initiatief te verkennen.

Samenwerking met het Oranje Fonds

TMG heeft in 2016 het Oranje Fonds gesteund bij een talentschool-project dat kinderen in achterstandssituaties helpt om een taalachterstand weg te werken en participatie in de samenleving te bevorderen. Het bedrag van deze donatie is vrijgekomen door de verkoop van oude bedrijfstelefoons die, in samenwerking met social enterprise Closing The Loop, in 2016 op een verantwoorde manier van de hand zijn gedaan (zie ook het kader 'Verantwoord inkopen steeds vaker vanuit intrinsieke motivatie').

Bedrijfstelefoons die nog in goede staat waren zijn verkocht en telefoons met kuren zijn gerepareerd of opgeknapt in een sociale werkplaats, zodat die ook een tweede leven kunnen krijgen. TMG koos het talentschool-project als bestemming vanwege de goede aansluiting met de kernactiviteiten van TMG. Onze merken zetten zich in om content 24/7 toegankelijk te maken voor zoveel mogelijk mensen, ook voor wie dat niet vanzelfsprekend is. De ondersteuning van dit project draagt hieraan bij.

  1. Verbruik december is ingeschat

De kracht van onze journalistiek

“Onze chocoladeletters bepalen vaak het gesprek van de dag”

De Telegraaf is een van de belangrijkste nieuwsmerken en opiniemakers van Nederland. Wat wij onthullen, agenderen en vinden, heeft impact. Daarbij speelt niet alleen bereik een rol, maar ook het feit dat De Telegraaf altijd dicht bij de lezer staat. Wij zijn een populaire, volkse krant.

Content vindt bij De Telegraaf zijn weg naar de nieuwsconsument op verschillende platformen: via print en online, binnenkort ook met het 24/7 online nieuwskanaal Telegraaf VNDG. De Telegraaf-website behoort qua bereik tot de Nederlandse top en met de ontwikkeling van online video lopen we voorop.

De kracht van het nieuwsmerk De Telegraaf komt niettemin nog steeds voornamelijk voort uit de papieren krant. De bekende chocoladeletters op de voorpagina bepalen vaak het gesprek van de dag. Iedereen wil weten wat de grootste krant van Nederland brengt. De papieren oplage moet daarom worden gekoesterd. Dat is cruciaal voor onze impact als nieuwsmerk en het is belangrijk om te kunnen dienen als springplank.

De uitdaging is om deze leidende positie verder uit te bouwen in woord en beeld. Als De Telegraaf groot wil blijven, moeten we de kracht behouden die we nu als nieuwsmerk hebben en van daaruit vernieuwen. Het betekent voor mij dat we onze trouwe lezers meenemen in de rap veranderende wereld en als cross-mediaal mediabedrijf nieuwe doelgroepen aanboren. Als we dat verstandig doen, wachten ons als mediabedrijf nog mooie jaren.

Paul Jansen - Algemeen hoofdredacteur De Telegraaf

Kwakzalvers, corrupte douaniers en geldsmijterij

Het team van onderzoeksjournalisten brengt spraakmakende verhalen. Joris Polman en Eva Gabeler schetsen een onthullend beeld van de Duitse kwakzalver Klaus Ross, die ervan wordt verdacht meerdere kankerpatiënten de dood te hebben ingejaagd. Dankzij Mick van Wely en Joris Polman komt er een onderzoek naar geldverspilling door de Centrale Ondernemingsraad (COR) van de politie. Die spendeert in twee jaar tijd ruim twee miljoen euro. Mick van Wely en John van den Heuvel leggen verder bloot hoe corrupte douaniers containers vol coke de Rotterdamse haven laten binnenkomen. Het leidt tot een groot onderzoek naar misdaad en corruptie.

Mick van Wely: 'Het mooiste aan mijn werk vind ik de waakhondfunctie. Om de onderste steen in een zaak boven te krijgen, moet ik veel netwerken. Voor mijn verhalen uit de haven bijvoorbeeld heb ik wekelijks tussen de containers gelopen. Nieuws breng ik het liefst snel online. Zo hadden we de uitkomst van een besloten COR-vergadering een kwartier na afloop al op onze website. Nog voordat de korpsleider was geïnformeerd. Mooi voor de lezer en tevens een signaal naar de organisaties waarover we schrijven: pas op, we weten echt alles!'

De drie verhalen zijn ingezonden voor De Tegel, de belangrijkste journalistieke prijs van Nederland.

Geert Wilders doorbreekt stilzwijgen

Geert Wilders doet de dag na het vonnis over zijn 'minder-Marokkanen'-uitspraken exclusief zijn verhaal in De Telegraaf. De PVV-voorman vertelt aan Wouter de Winther, chef van de parlementaire redactie, dat hij bedolven is onder bemoedigende reacties van mensen die woedend zijn over zijn veroordeling. Maar belangrijker nog, Wilders spreekt voor het eerst in de verkiezingstijd uit dat hij ambieert de leider te worden van het volgende kabinet. 'Ik ga voor al die mensen knokken en, als het even kan, schoon schip maken in Nederland na de verkiezingen. Als premier.'

Wouter de Winther: 'Dat Wilders zijn verhaal bij ons deed, is bijzonder. De Telegraaf heeft als een van de weinige media nog toegang tot de PVV-voorman. Wij onderscheiden ons door de man niet als een paria weg te zetten, maar geven hem de ruimte zijn verhaal te doen. Daarbij bevragen wij hem uiteraard kritisch waar dat nodig is.'

Spectaculair Formule 1-seizoen Max Verstappen

Het Formule 1-seizoen 2016 van Max Verstappen is spectaculair. Met onder meer een tussentijdse promotie van Toro Rosso naar Red Bull Racing, een historische overwinning in Spanje, een harde crash, tal van spraakmakende inhaalacties en een onvergetelijke regenrace, ontketent het Limburgse racetalent een hype. Hoofdredacteur Telesport Jaap de Groot deed samen met collega Frank Woestenburg verslag van dit historische raceseizoen voor alle Telegraaf-platformen en maakte de Max-mania maandenlang van dichtbij mee.

Jaap de Groot: 'De kracht van Max Verstappen is de combinatie van talent, discipline en intelligentie. Daardoor inspireert hij ook alle generaties, van jong tot oud. Door Verstappen scherp te volgen trekken we met name richting het digitale traject steeds meer jonge bezoekers. Max symboliseert ook het nieuwe mediatijdperk. Binnen zijn sport zijn data, techniek en innovatie cruciaal. Precies zoals dat ook voor Telesport geldt.'

Hoe de pensioenroof mensen raakt

Al sinds de kredietcrisis in 2008, toen de aandelenkoersen kelderden, regent het jobstijdingen over pensioenfondsen. Telkens blijkt het toch nog even slechter te kunnen gaan. Het is vooral de historisch lage, nog steeds dalende rente die de financiële posities van de pensioenfondsen raakt. Want hoe minder 'sparen' opbrengt, hoe meer de fondsen van de toezichthouder opzij moeten zetten voor toekomstige uitkeringen. De Telegraaf besteedt ruim aandacht aan de pensioencrisis middels een serie verhalen: hoe hard raakt het mensen, en wat kunnen we eraan doen?

Martin Visser, columnist van De Financiële Telegraaf (DFT): 'De pensioencrisis raakt onze lezers rechtstreeks. Iedereen dacht dat onze pensioenen min of meer gegarandeerd waren. Nu zijn we met de neus op de feiten gedrukt: die garantie bleek een illusie. Maar hoe nu verder? Het pensioenstelsel is zo ongelofelijk ingewikkeld geworden, iedereen is solidair met iedereen. Een generatieconflict tussen jong en oud maakt het heel complex om het pensioen te moderniseren. Het is onze taak om deze ingewikkelde materie inzichtelijk te maken voor onze lezers.'

‘Knuffelcrimineel’ Holleeder verder ontmaskerd

John van den Heuvel gaat ook in 2016 verder met de ontmaskering van ‘knuffelcrimineel’ Willem Holleeder. Op een luchtplaats van de Extra Beveiligde Inrichting in Vught vindt 's lands beruchtste crimineel kans om aan twee Curaçaose medegedetineerden opdracht te geven zijn zussen te vermoorden, zo onthult de misdaadverslaggever. Kort daarna vertelt zus Astrid Holleeder in De Telegraaf over haar leven in de schaduw van haar levensgevaarlijke broer. Van de mishandelingen binnen het gezin tot de geheime afluistermissies, waarin Willem Holleeder meerdere moorden bekent.

John van den Heuvel: '2016 was een bijzonder misdaadjaar. Veel criminaliteit had een grote impact op de samenleving. Daar is de zaak-Holleeder een voorbeeld van, maar ook de onthoofding van Nabil Amzieb en de nieuwe bekentenissen die Joran van der Sloot deed in de gevangenis van Peru. Crime is buitengewoon belangrijk voor onze lezers, omdat het onderdeel uitmaakt van onze maatschappij. Mensen worden zelf slachtoffer of zien het in hun omgeving gebeuren en willen er daarom alles over lezen.'

Terreuraanslagen dicht bij huis

Helaas is 2016 ook het jaar van de aanslagen in Europa. In maart worden 31 mensen gedood bij terreur in en rond Brussel. In Nice rijdt een paar maanden later een IS-aanhanger met zijn vrachtwagen 86 mensen dood op de bekende Promenade des Anglais. Een 18-jarige Iraanse Duitser richt in München een bloedbad aan. Negen mensen schiet hij dood. Grote nieuwsgebeurtenissen, waarover mensen zo snel mogelijk alles willen weten.

Chef buitenland Frank van Vliet: 'Brussel was de eerste grote islamitische terreuraanslag zo dicht bij huis. Mensen willen dan meer dan ooit van ieder detail op de hoogte gehouden worden. Onze correspondent was snel ter plekke, kort daarna gevolgd door een team van verslaggevers, fotografen en videomensen. Ooggetuigenverslagen, filmpjes, foto’s: alles gaat zo snel mogelijk online. Voor de krant focussen we ons op de achtergronden. We maken analyses en beantwoorden vragen als: had de aanslag voorkomen kunnen worden, wie zijn de daders en bestaat er extra gevaar voor Nederland?'

“Daar zijn waar anderen niet komen”

De kracht van regionaal nieuws binnen TMG is dat wij dagelijks zijn waar anderen niet komen. In ons gebied zijn wij eerder ter plaatse dan wie ook. Dat heeft voordelen en nadelen: omdat we er zo dicht bovenop zitten, zien we wel het detail, maar soms onvoldoende het grote plaatje. Onze ambitie voor de komende jaren is om beide te brengen: het lokale verhaal én het grote plaatje.

Regionale journalisten vormen de voelsprieten in de regio en zijn inhoudelijke en operationele duizendpoten. Ze komen op voor de mensen in de regio, informeren en vermaken hen, en geven hun een stem. Hun voelbare aanwezigheid in de regio zorgt voor verhalen met een charme die aanvullend zijn op het landelijke nieuws. Het verzorgen van goed regionaal nieuws komt niet vanzelf. Het vergt jarenlange investeringen in het regionale netwerk om bij dat andere, nabije regionale of lokale verhaal te kunnen komen.

De fysieke krant blijft belangrijk omdat het een huisvriend is voor onze lezers. Lezers zijn ‘lid’ van onze kranten, en geen abonnee. Hebben vaak een band van tientallen jaren met hun krant. De ruim tweeduizend ansichtkaarten die wij begin 2017 van lezers hebben ontvangen, maken soms zelfs op ontroerende wijze duidelijk hoezeer zij verknocht zijn aan ‘hun’ krant. Een krant die helaas wel blootstaat aan dezelfde economische wetten als andere producten, en dus op een slimme manier met de beschikbare middelen om zal moeten gaan. Door alle platforms van TMG te benutten en content uit te wisselen, om uiteindelijk ook een nieuw lezerspubliek te boeien. Maar wel met behoud van het eigen perspectief.

Arjan Paans - Algemeen hoofdredacteur regionale dagbladen TMG

Waddenzee niet voorbereid op olieramp

De Waddenzee blijkt niet goed voorbereid op een olieramp. De zee is niet af te sluiten. Slechts één getijde is er tijd om op te ruimen. Oliebestrijdingsschepen kunnen nauwelijks worden ingezet, want de zee is te ondiep. Verslaggever Rien Floris tekende het huiveringwekkende verhaal van internationaal oliebestrijdingsdeskundige Wierd Koops op. De Waddenzee was net verkozen tot mooiste natuurgebied van Nederland. Een kleine twee weken later werd het bekendgemaakt op een symposium over oliebestrijding.

Rien Floris: ‘Het verhaal komt voort uit mijn jarenlange contacten met Wierd Koops uit Anna Paulowna. Een bescheiden gedreven man en dé internationale oliebestrijdingsdeskundige die Nederland heeft. Koops luidt de alarmbel voor de Waddenzee, waar het echt goed mis kan gaan. En hij ontwikkelt met studenten systemen om als het mis gaat de boel snel weer op te kunnen ruimen op plaatsen waar geen schepen kunnen komen.’

Het verhaal verscheen in alle regionale dagbladen van TMG en werd onder meer opgepikt door Omroep Fryslân.

De dokter is een vrouw

De huisarts is sinds kort vaker een vrouw. Verslaggever Rien Floris zag het omslagpunt naderen waarbij vrouwen de mannelijke huisartsen in aantal zouden overvleugelen. Anticiperend daarop vroeg hij onderzoeksinstituut voor de gezondheidszorg NIVEL de zaak te volgen en in kaart te brengen. Dit verhaal werd regionaal verrijkt door per editie een mannelijke en vrouwelijke huisarts aan het woord te laten. Daarnaast werd eigen opinieonderzoek gedaan door Regiopeil.nl. Er deden 2264 mensen mee aan de opiniepeiling, waardoor dit uitermate betrouwbare cijfers opleverde. En nog meer nieuws: 15 procent van de mensen verandert van huisarts omdat zij liever een vrouw of een man als huisarts willen.

Het verhaal verscheen op maat in alle regionale edities en werd onder meer opgepikt door het Reformatorisch Dagblad.

Zomertijd 2016

Voor Zomertijd 2016 – de zomerbijlage bij de regionale zaterdagkranten - werd het lied ‘Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder’ van Ramses Shaffy als thema gekozen. Wekelijks werd bij een van deze woorden een passende invulling gezocht, vanzelfsprekend met een zomers karakter.

Chef redactie thema & bijlagen Nanska van de Laar: ‘Bij de indeling van Zomertijd zorgen we voor afwisseling tussen diepgang en luchtigheid. Ook lezers krijgen een plek. Bijvoorbeeld met een vakantiefotowedstrijd en een podium voor zelfgeschreven verhalen geïnspireerd op het thema. Een bijzonder onderdeel van Zomertijd 2016 was de korenserie waarin wekelijks een koor uit ons regionale verspreidingsgebied werd gepresenteerd. In het magazine en online. Deze editie van Zomertijd sloten we af met het wereldrecord Shaffy-zingen, in Middenbeemster op 21 augustus. Ruim 800 lezers zongen in de stromende regen hét lied van Shaffy. Liesbeth List was erbij.’

Misstanden in de bijstand

In Nederland is een bijstandsuitkering het laatste financiële ‘redmiddel’ dat de overheid biedt. Bijstandsgerechtigden moeten zich houden aan de Participatiewet, die werk- en sollicitatieverplichtingen regelt. In de loop van 2016 krijgt verslaggever Bart Vuijk van Noordhollands Dagblad editie Kennemerland steeds meer signalen van klokkenluiders over misstanden. Na uitgebreid onderzoek, waarbij tweemaal een beroep werd gedaan op de Wet Openbaarheid van Bestuur, blijkt dat bijna 700 uitkeringsgerechtigden door de Participatiewet eerder én hoger zijn gekort, voor in totaal 140.000 euro. Terwijl deze wet vooral was bedoeld om te stimuleren, niet om strenger te straffen. Het onderwerp komt op de politieke agenda in de IJmond-gemeenten en in de Tweede Kamer worden vragen gesteld over de arbeidsomstandigheden bij de instantie die de Participatiewet uitvoert.

Bart Vuijk: ‘Voor het eerst zijn de negatieve gevolgen van de Participatiewet voor werklozen in beeld gebracht. Gelijktijdig onthulden we dat de vertrekkend directeur van het betreffende sociaal werkbedrijf een premie van 215.000 euro mee kreeg. Een wrange tegenstelling, die tot onze conclusie leidde dat er kennelijk twee soorten werklozen bestaan.’

Het verhaal verscheen in alle regionale dagbladen van TMG.

Serie ‘Bouwplaats’ Noordwijk

In een voor regionale titels uniek diepgaand historisch, cultureel en financieel onderzoek schetst het Leidsch Dagblad de verwevenheid van politiek, horeca en vastgoedsector in badplaats Noordwijk. De zesdelige serie schetst een ontluisterend beeld van het functioneren van een lokale democratie, waar onder anderen een ex-wethouder, inmiddels vastgoedadviseur, de onroerend-goedzaken naar zijn hand probeert te zetten. In het laatste deel wordt een aantal constructieve voorstellen gedaan om het vastgoedbeleid van (kleinere) gemeenten op een meer integere wijze in te richten. In Leidsch Dagblad verschenen zes ingekorte versies van uitgebreidere artikelen, die gelijktijdig op www.leidschdagblad.nl zijn geplaatst en samen het dossier 'Bouwplaats' Noordwijk vormen.

Freelance onderzoeksjournalist Peter Olsthoorn tekende de serie op. ‘Bij de redactie van Leidsch Dagblad ontmoette ik direct de juiste, enthousiaste mentaliteit. Adjunct-hoofdredacteur Hugo Schneider en de juridische afdeling van TMG toonden ruggengraat toen de publicaties op groot juridisch verzet stuitten.’ De serie is ingestuurd als nominatie voor De Tegel in de categorie onderzoeksjournalistiek.

Poelenburg: lokaal wordt landelijk

Dagblad Zaanstreek bracht in de eerste week van september een verhaal over de Zaandamse wijk Poelenburg. Een jonge vlogger, Ismail Ilgün, publiceerde filmpjes waarin te zien was dat hangjongeren bij de wijksupermarkt politie en buurtbewoners lastigvielen. De krant werd getipt door een bewonerscomité dat schande sprak over de filmpjes en het stadsbestuur opriep om nu eindelijk eens wat te doen aan de problemen in de wijk.

Verslaggever Rob Swart: ‘We schrijven al jaren over Poelenburg als probleemwijk waar jeugd die niet zoveel te doen heeft een rol speelt, dus voor onze lezers was het onderwerp zeker relevant. Ik ben die video’s gaan bekijken en de volgende dag ben ik de wijk in gegaan. Daar sprak ik met de supermarktdirecteur waar de groep zich ophield en met raadslid Juliette Rot. Later die week verschenen Ilgün en zijn hangvrienden in het tv-programma Pauw. De volgende ochtend was het hele land met Poelenburg bezig. Alle landelijke media stortten zich op de Zaandamse wijk en ook politiek Den Haag greep het onderwerp aan om stelling te nemen. In de twee weken daarna bleef Poelenburg de media beheersen. Ook in de kolommen van Dagblad Zaanstreek en de andere edities van Holland Media Combinatie werden de ontwikkelingen op de voet gevolgd. Collega-verslaggever Sam Trompet begon een liveblog in de wijk. Het heeft uiteindelijk wel allemaal ergens toe geleid. Een actieplan voor Poelenburg is in februari 2017 goedgekeurd door de gemeenteraad met harde taaleisen aan het verstrekken van een uitkering. De gemeente wil gaan sturen op een meer diverse samenstelling van de wijk. Zowel cultureel als qua inkomen.’

Het woord ‘Treitervlogger’ werd door Van Dale uitgeroepen tot woord van het jaar. Ismail Ilgün tekende een managementcontract bij Top Notch.

Het liveblog trok in de week van publicatie ongeveer 20.000 bezoekers. Verschillende artikelen werden op Noordhollandsdagblad.nl 10.000 keer gelezen.